سوفیانیوز
سوفیانیوز: تداخلات دارویی زمانی رخ می‌دهد که دو یا چند دارو اثرات یکدیگر را تغییر دهند یا احتمال عوارض جانبی را افزایش دهند. این داروها ممکن است برای یک بیماری یا دو بیماری مختلف به طور همزمان مصرف شوند. تداخلات دارو و دارو فقط به داروهای تجویزی محدود نمی‌شود و می‌تواند با داروهای بدون نسخه یا بدون نسخه نیز رخ دهد.
داروها به ما کمک می‌کنند احساس بهتری داشته باشیم و سالم بمانیم. اما گاهی اوقات تداخلات دارویی می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. سه نوع تداخل دارویی وجود دارد:
تداخل دارو و دارو: واکنش بین دو (یا بیشتر) دارو.
تداخل دارو و غذا: واکنش بین دارو و غذا یا نوشیدنی.
تداخل دارو با شرایط: واکنشی که هنگام مصرف دارو در حالی که شرایط پزشکی خاصی دارید رخ می‌دهد. به عنوان مثال، مصرف یک ضد احتقان بینی در صورت داشتن فشار خون بالا ممکن است باعث واکنش ناخواسته شود.
تداخلات دارویی می‌تواند بر نحوه عملکرد دارو تأثیر بگذارد یا عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کند.
برخی از تداخلات دارویی رایج و شناخته شده در زیر ذکر شده است:
مهارکننده‌های ACE برای کنترل فشارخون و درمان نارسایی قلبی و بیماری کلیوی اولیه استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به بنازپریل، لیزینوپریل و انالاپریل اشاره کرد. مکمل‌های پتاسیم برای افزایش سطح پتاسیم در خون استفاده می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به سیترات پتاسیم، بی‌کربنات پتاسیم و کلرید پتاسیم اشاره کرد.
مهارکننده‌های ACE باعث افزایش سطح پتاسیم در بدن می‌شوند. بنابراین، اگر مکمل‌های پتاسیم همراه با مهارکننده‌های ACE تجویز شوند، پتانسیل افزایش سطح پتاسیم در خون (معروف به هیپرکالمی) وجود دارد.
تا آنجا که ممکن است باید از این ترکیب خودداری شود. اگر نمی‌توان از آن اجتناب کرد، در صورت تداخلات دارویی این دو سطح الکترولیت‌های سرم باید از طریق آزمایش‌های مکرر خون اندازه‌گیری شود تا سطح پتاسیم بررسی شود. علائم هیپرکالمی مانند ضعف، گیجی، بی‌حسی یا ضربان قلب ناهموار باید مورد توجه قرار گیرد.
مهارکننده‌های ACE برای کنترل فشارخون و درمان نارسایی قلبی و بیماری کلیوی اولیه استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به بنازپریل، لیزینوپریل و انالاپریل اشاره کرد. اسپیرونولاکتون به عنوان یک دیورتیک برای حذف مایعات اضافی از بدن ناشی از بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود.
اسپیرونولاکتون سطح پتاسیم خون را افزایش می‌دهد که به اثر افزایش پتاسیم خون مهارکننده‌های ACE می‌افزاید. بنابراین، سطح بسیار بالایی از پتاسیم به نام هیپرکالمی ممکن است رخ دهد.
تا آنجا که ممکن است باید از این ترکیب خودداری شود. اگر نمی‌توان از آن اجتناب کرد، در صورت تداخلات دارویی این دو سطح الکترولیت‌های سرم باید از طریق آزمایش‌های مکرر خون اندازه‌گیری شود تا سطح پتاسیم بررسی شود. علائم هیپرکالمی مانند ضعف، گیجی، بی‌حسی یا ضربان قلب ناهموار باید مورد توجه قرار گیرد.
دیگوکسین برای درمان نارسایی احتقانی قلب و کاهش ضربان قلب در صورت اختلال در ریتم قلبی استفاده می‌شود. آمیودارون برای درمان آریتمی‌های قلبی جدی استفاده می‌شود. تداخلات دارویی این دو ممکن است منجر به افزایش سطح دیگوکسین در بدن و سمیت بالقوه شود.
در صورت تداخلات دارویی این دو ضربان قلب و نوار قلب (ECG) را هنگام مصرف دو دارو با هم کنترل کنید. علائم مسمومیت با دیگوکسین مانند درد شکم، از دست دادن اشتها، تاری دید، توهم، افسردگی و ضربان قلب آهسته را مشاهده کنید.
دیگوکسین برای درمان نارسایی احتقانی قلب و کاهش ضربان قلب در صورت اختلال در ریتم قلب استفاده می‌شود. وراپامیل برای درمان فشارخون بالا استفاده می‌شود و قلب را کند می‌کند.
تداخلات دارویی وراپامیل ممکن است پاکسازی دیگوکسین را کاهش داده و منجر به افزایش سطح دیگوکسین در بدن و مسمومیت بالقوه شود. مصرف دیگوکسین و وراپامیل با هم ممکن است باعث کند شدن بیش از حد قلب شود.
در صورت تداخلات دارویی این دو ضربان قلب و ECG بیمار را کنترل کنید. علائم مسمومیت با دیگوکسین مانند درد شکم، کاهش اشتها، تاری دید، توهم، افسردگی و کندی نبض را مشاهده کنید.
تئوفیلین برای تسکین بیماران مبتلا به آسم و سایر بیماری‌های تنفسی استفاده می‌شود. امروزه به دلیل در دسترس بودن داروهای بهتر، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. کینولون ها آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs) و همچنین سایر عفونت‌ها استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به سیپروفلوکساسین، افلوکساسین، نورفلوکساسین و اسپارفلوکساسین اشاره کرد.
تداخلات دارویی این دو موجب می‌شود کینولون ها متابولیسم تئوفیلین را مهار می‌کنند، در نتیجه سطح خون آن را افزایش می‌دهند و منجر به سمیت بالقوه تئوفیلین و افزایش احتمال تشنج می‌شوند.
در صورت تداخلات دارویی این دو سطح تئوفیلین خون باید کنترل شود. فرد باید مراقب بروز تشنج و سایر عوارض جانبی تئوفیلین باشد.
وارفارین به عنوان یک ضدانعقاد خوراکی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می‌شود. ماکرولیدها آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که برای درمان عفونت‌های باکتریایی رایج استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به آزیترومایسین، کلاریترومایسین و اریترومایسین اشاره کرد.
تداخلات دارویی این دو موجب می‌شود ماکرولیدها متابولیسم و ترخیص کالا از گمرک وارفارین را کاهش دهند و در نتیجه سطوح و اثرات وارفارین مانند خونریزی را افزایش دهند.
در صورت تداخلات دارویی این دو آزمایش خونی به نام نسبت نرمال شده بین‌المللی (INR) که اثر وارفارین را اندازه‌گیری می‌کند، باید به طور مکرر نظارت شود. علائم خونریزی فعال، به شکل خونریزی از لثه، خونریزی بینی، ادرار رنگی، مدفوع سیاه و سرفه خونی باید تحت نظر باشد.
وارفارین به عنوان یک ضدانعقاد خوراکی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می‌شود. NSAIDsها برای درمان التهاب، تب، سردرد و آرتریت استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به دیکلوفناک، آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و کتوپروفن اشاره کرد. آنها با لخته‌شدن خون تداخل دارند و می‌توانند باعث زخم معده شوند.
NSAIDها با وارفارین تداخل دارند، تداخلات دارویی این دو منجر به خونریزی گوارشی جدی می‌شود.
در صورت تداخلات دارویی این دو INR باید به طور مکرر کنترل شود. علائم خونریزی فعال، به شکل خونریزی از لثه، خونریزی بینی، ادرار رنگی چای، مدفوع سیاه و سرفه خونی باید تحت نظر باشد.
وارفارین به عنوان یک ضدانعقاد خوراکی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می‌شود. فنی توئین به عنوان ضدتشنج برای درمان تشنج استفاده می‌شود. فنی توئین می‌تواند منجر به افزایش اثرات وارفارین شود در حالی که وارفارین می‌تواند سطح فنی توئین خون را افزایش دهد.
در صورت تداخلات دارویی این دو سطح INR و فنی توئین باید مرتباً کنترل شود. علائم خونریزی فعال، به شکل خونریزی لثه، خونریزی بینی، ادرار رنگی چای، مدفوع سیاه و خون سرفه باید تحت نظر باشد. علائم مسمومیت با فنی توئین مانند خواب آلودگی، راه رفتن غیرطبیعی و گیجی است.
وارفارین به عنوان یک ضدانعقاد خوراکی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می‌شود. کینولون ها برای درمان مجاری ادراری و سایر عفونت‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به سیپروفلوکساسین، نالیدیکسیک اسید و نورفلوکساسین اشاره کرد.
تداخلات دارویی این دو منجر به کاهش متابولیسم و پاکسازی وارفارین می‌شود. علاوه بر این، آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌های موجود در دستگاه گوارش که ویتامین K تولید می‌کنند را از بین می‌برند و در نتیجه اثر وارفارین را افزایش می‌دهند. این باعث افزایش اثرات وارفارین با احتمال خونریزی بیش از حد می‌شود.
در صورت تداخلات دارویی این دو از مصرف آنتی‌بیوتیک کینولون در بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها باید در آنها ترجیح داده شود، خودداری شود. INR در طول مصرف همزمان با کینولون ها کنترل شود. علائم خونریزی فعال، به شکل خونریزی لثه، خونریزی بینی، ادرار رنگی چای، مدفوع سیاه و خون سرفه باید تحت نظر باشد.
وارفارین به عنوان یک ضدانعقاد خوراکی برای جلوگیری از تشکیل لخته خون استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌های سولفا برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به سولفامتوکسازول و سولفیسوکسازول اشاره کرد. تداخلات دارویی سولفا با وارفارین باعث افزایش اثرات وارفارین می‌شود.
بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند باید از مصرف آنتی‌بیوتیک سولفا اجتناب کنند. در صورت تداخلات دارویی این دو INR باید در طول مصرف همزمان وارفارین با یک داروی سولفا کنترل شود. علائم خونریزی فعال، به شکل خونریزی لثه، خونریزی بینی، ادرار رنگی چای، مدفوع سیاه و خون سرفه باید تحت نظر باشد.
برای پیشگیری از تداخلات دارویی پزشک خود را در مورد داروهای مختلف از جمله مکمل‌های بهداشتی و مکمل‌های غذایی که قبلاً مصرف می‌کردید یا در چند هفته گذشته مصرف کرده‌اید مطلع کنید.
برای پیشگیری از تداخلات دارویی همیشه بروشور اطلاعات همراه با دارو را مطالعه کنید.
هرگونه تغییر در شیوه زندگی را به پزشک گزارش دهید، به عنوان مثال، تغییر در رژیم غذایی و رژیم ورزشی.
تا آنجا که ممکن است، باید از یک داروخانه برای همه محصولات نسخه‌ای و بدون نسخه استفاده شود. این امر مفید خواهد بود زیرا داروساز ممکن است تمام داروهای شما را ثبت کند و می‌تواند در مورد تداخلات دارویی و عوارض جانبی توصیه کند.
اگر مشکوک هستید که اثر نامطلوب ناشی از تداخل دارویی است، روز و ساعت مصرف داروهای مختلف را یادداشت کنید.
پزشک باید نسبت به احتمال تداخلات دارویی هوشیار باشد و اقدامات احتیاطی مناسب مانند استفاده از داروهای جایگزین، تنظیم دوز و نظارت بر بیماران، برای مدیریت و پیشگیری از تداخلات دارویی را انجام دهد.
