شهرهای آینده در آغوش طبیعت؛ راهکارهای نوین برای زندگی بهتر در شهرهای مدرن

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز به نقل از ایسنا، در چند دهه اخیر، رشد سریع شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع، زندگی انسان‌ها را از طبیعت دور کرده است. این تغییرات، پیامدهایی چون افزایش وابستگی به خودرو، کاهش فعالیت بدنی و مشکلات بهداشتی را به همراه داشته است. در پاسخ به این روند، مفاهیمی مانند «شهر بیوفیلیک» مطرح شده‌اند. شهر بیوفیلیک بر ادغام طبیعت در زندگی شهری تأکید دارد؛ به این معنا که محیط‌های شهری باید طوری طراحی شوند که نه‌تنها فضاهای سبز بیشتری داشته باشند، بلکه شهروندان را نیز در ارتباط مستقیم با طبیعت قرار دهند. نمونه‌هایی مانند دیوارهای سبز، فضای سبز داخلی و کریدورهای جنگلی در این رویکرد گنجانده شده‌اند.

ضرورت پرداختن به این موضوع زمانی بیشتر احساس می‌شود که بدانیم ارتباط با طبیعت، علاوه بر افزایش سلامتی جسمی و روانی، به همبستگی و عدالت اجتماعی نیز کمک می‌کند. با افزایش آلودگی و تغییرات اقلیمی، نیاز به رویکردهای پایدارتر و نزدیک‌تر به طبیعت در طراحی شهری، به یک اولویت تبدیل شده است. شهر بیوفیلیک نه فقط به معنای افزایش فضای سبز، بلکه به معنای خلق تجربه‌ای عمیق از تعامل با طبیعت است.

فریاد پرهیز، از دانشگاه اصفهان و با همکاری دانشگاه هنر اصفهان، تحقیقی را با هدف ارائه الگویی نوین برای شهرهای بیوفیلیک انجام داده است. این پژوهش بر اساس شرایط شهر اصفهان که با مشکلات زیست‌محیطی متعددی مانند آلودگی هوا و کاهش جریان دائمی رودخانه زاینده‌رود مواجه است، طراحی شده است.

در این تحقیق که به‌صورت توصیفی و تحلیلی انجام شده، از مدل‌های آماری پیشرفته و ابزارهای سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. ابتدا محلات مختلف اصفهان بر اساس ویژگی‌های زیست‌محیطی و امکان‌پذیری توسعه بیوفیلیک بررسی گردیده و سپس، این محلات به کمک تحلیل‌های گرافیکی و خوشه‌بندی در ده گروه مختلف دسته‌بندی شدند.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که محله‌هایی مانند ناژوان، نقش جهان و چرخاب از بهترین شرایط برای توسعه شهر بیوفیلیک برخوردارند. این محلات به دلیل برخورداری از فضاهای سبز طبیعی و تاریخی، امکان بیشتری برای هماهنگی با اصول شهر بیوفیلیک دارند. در مرحله دوم این تحقیق، محلات شهری بر اساس میزان ویژگی‌های بیوفیلیک رتبه‌بندی شدند.

نتایج پژوهش فوق که در فصلنامه «پژوهش‌های جغرافیای انسانی» وابسته به دانشگاه تهران منتشر شده اند، همچنین نشان دادند که ایجاد فضاهای سبز کوچک در سطح محلات، استفاده از سقف‌های سبز و تلفیق طبیعت در محیط‌های ساخته‌شده می‌تواند نقش موثری در کاهش مشکلات زیست‌محیطی و افزایش کیفیت زندگی شهروندان داشته باشد. این راهبردها نه‌تنها باعث کاهش آلودگی هوا می‌شوند، بلکه فضایی دلپذیرتر و سالم‌تر برای زندگی ایجاد می‌کنند.

این تحقیق با ارائه نقشه‌ها و چارچوب‌های طراحی، امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای محلات اصفهان فراهم کرده است. از این چارچوب می‌توان به‌عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری در برنامه‌های راهبردی و طراحی شهری استفاده کرد. برای مثال، محلاتی که در یک خوشه قرار دارند، می‌توانند تحت سیاست‌های مشابهی مدیریت شوند. همچنین، نقاط ضعف و قوت هر محله مشخص شده و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت آن ارائه شده است.

شهر بیوفیلیک، فرصتی است برای بازگشت به ریشه‌های طبیعی و ایجاد فضایی که در آن، طبیعت و فناوری در کنار هم زندگی را برای شهروندان بهتر و زیباتر کنند. یافته‌های این پژوهش می‌توانند گامی مهم در مسیر تحقق شهرهایی باشد که سلامتی و زیست‌پذیری را در اولویت قرار می‌دهند.