الزام دانشجویان برای غربالگری سلامت روان در همه مقاطع جهت کنترل رفتارهای خودآسیب‌رسان در فضای دانشگاهی

به گزارش پایگاه خبری سوفیانیوز، احد بنار مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت در نشست وبیناری پیشگیری از رفتارهای خودآسیب‌رسان با حضور جمعی از متخصصان برجسته گفت: یکی از اهداف استراتژیک که باید نسبت به آن تاکید کرد ساماندهی اخبار مرتبط با خودکشی است که باید راجع به آن فکر و سیاست‌های درستی داشته باشید چرا که عادی سازی و ترویج اقدامات خودآسیب رسان در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها، عواقب خوبی ندارد.

وی اظهار کرد: نخستین راهکار در مسیر کنترل رفتارهای خودآسیب رسان در فضاهای دانشگاهی، آموزش مهارت‌های زندگی با محوریت حل مساله، تفکر، امیدآفرینی و سواد رسانه‌ای است که تلاش داریم برای دانشجویان علوم پزشکی مقاطع مختلف و دستیاران این کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی را برگزار کنیم. موضوع مهارت‌های زندگی، موضوع جدی در وزارت بهداشت است و اگر بتوان مهارت‌های زندگی را در قالب واحد درسی جزو پروتکل‌های آموزشی دانشجویان بخصوص دستیاران قرار دهیم، می‌توانیم در این مسیر موفق شویم.

بنار گفت: ضمن اینکه آموزش تفکر دینی و نگاه اعتقادی به مسائل داشتن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. باید سعی کنیم با اجرای برنامه‌های مختلف، جنبه‌های دینی دانشجویان را تقویت کنیم و موضوع اعتقاد، بینش وتفکر دینی آنها را پررنگ کنیم.

وی گفت: نخستین راهکار در این مسیر آموزش مهارت‌های زندگی با محوریت حل مساله، تفکر، امیدآفرینی و سواد رسانه‌ای است که تلاش داریم برای دانشجویان علوم پزشکی مقاطع مختلف و دستیاران این کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی را برگزار کنیم. موضوع مهارت‌های زندگی، موضوع جدی در وزارت بهداشت است و اگر بتوان مهارت‌های زندگی را در قالب واحد درسی جزو پروتکل‌های آموزشی دانشجویان بخصوص دستیاران قرار دهیم، می‌توانیم در این مسیر موفق شویم.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت یادآور شد: ضمن اینکه آموزش تفکر دینی و نگاه اعتقادی به مسائل داشتن نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. باید سعی کنیم با اجرای برنامه‌های مختلف، جنبه‌های دینی دانشجویان را تقویت کنیم و موضوع اعتقاد، بینش وتفکر دینی آنها را پررنگ کنیم.

وی از دیگر راهکارها را الزام به غربالگری سلامت روان در همه مقاطع، ایجاد یک فضای با نشاط در زندگی دستیاران، ارائه خدمات آموزشی به خانواده‌های دستیاران و برگزاری وبینارها و کارگاه‌های متنوع، کاهش فشار کاری در محیط‌های درمانی و بالینی از طریق جذب کادر درمان هیات علمی، تسهیل در مقررات مربوط به آیین نامه‌های آموزشی و بیمه‌های درمانی و مسوولیت و تامین امکانات رفاهی و معیشتی رزیدنت‌ها و بهسازی خوابگاه‌های متاهلی و ساماندهی پاویون‌ها عنوان کرد.

بنار افزایش حق الزحمه دستیاران تخصصی را از دیگر اقدامات اداره کل دانشجویی طی دو سال گذشته عنوان کرد وگفت: تا سال 1400 متوسط دریافتی دستیاران تخصصی دانشگاه‌های علوم پزشکی حدود 2.5 میلیون تومان بود که از اواسط سال 1401 با تلاشی که در وزارت بهداشت شکل گرفت دانشجویان دستیاران بین 8 تا 11 میلیون تومان دریافتی دارند. ضمن اینکه دانشجویان فوق تخصص حدود 12 میلیون تومان دریافتی دارند. هرچند این مبالغ شاید نتواند تامین کننده زندگی این افراد باشد اما به دنبال آن هستیم باز این مبالغ را افزایش دهیم و با مذاکره با مراجع بالادستی همچون مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه به دنبال رفع مشکلات این افراد هستیم.

وی گفت: ترویج و تبلیغ ازدواج خود می‌تواند کمک به پیشگیری رفتارهای خودآسیب رسان کند. براساس بررسی‌ها شاید بالای 90 درصد افرادی که دارای افکار خودکشی و اقدام به رفتارهای خودآسیب رسان داشتند، مجرد بودند و نشان می‌دهد تبلیغ و ترویج این سنت حسنه می‌تواند تا حدودی بسیاری از آسیب‌ها و ناهنجاری‌ها را کاهش دهد.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت یادآور شد: راه اندازی مراکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی ایرانی- اسلامی در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی نقطه عطفی در حوزه سلامت روان و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بود. بعد از استقرار این مرکز در دانشگاه‌ها، ظرفیت نیروی انسانی و ارائه خدمات مشاوره از جمله غربالگری سلامت روان به حدود 4 برابر رسید.

بنار افزود: بر اساس آیین نامه تشکیل و راه اندازی مراکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی ایرانی- اسلامی تمامی بخش‌های مختلف مشاوره‌های دانشجویی در دانشگاه‌های علوم پزشکی ارتقاء می‌یابد و متناسب با سطح و تیپ بندی دانشگاه‌ها به مراکز مشاوره مبتنی بر سبک زندگی ایرانی- اسلامی تبدیل می‌شود که این مراکز به 4 اداره مستقل «سلامت روان و مشاوره»، «سبک زندگی»، «ارتباط با خانواده» و «پیوند و ازدواج» تقسیم خواهند شد و دانشگاه‌ها موظف هستند در مسیر فعالیت‌های و ماموریت‌های خود، این چهار ماموریت را به صورت ویژه دنبال کنند.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: باتوجه به این آیین نامه و در مسیر ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانشجویان در چهار مقوله مختلف، ظرفیت‌های مان در بخش نیروی انسانی و خدمات در دانشگاه‌ها 3 تا 4 برابر افزایش می‌یابد.

وی افزود: امیدواریم این قانون بتواند به وضعیت تحول سلامت روان دانشجویان و ارائه مشاوره به آنها در مقوله سبک زندگی ایرانی- اسلامی کمک کند. هم به موضوع سلامت روان قشر دانشجو بر اساس سبک زندگی ایرانی- اسلامی پرداخته شود و هم به مسائل جوانی جمعیت و رشد آن و ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه پیوند و ازدواج جوانان و دانشجویان کمک شود و بدون شک راه اندازی این مراکز و سوق دادن دانشجویان به سمت زندگی ایرانی- اسلامی می‌تواند آنها را از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی بخصوص در محیط‌های دانشجویی دور کند.

بنار خاطرنشان کرد: باید در مسیر مدیریت آسیب‌های اجتماعی در فضای دانشگاهی، از ظرفیت‌های متخصصان، اساتید حوزه مشاوره و سلامت روان بهره مند شد و در این مسیر نیز معاونت آموزشی وزارت بهداشت نیز باید تعامل سازنده‌ای با ما داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه التهاب آفرینی در فضای مجازی در قالب سخنرانی‌ها، بیانیه‌ها و مصاحبه‌ها با موضوع رفتارهای آسیب رسان، کمکی به حل مساله نمی‌کند، اظهار کرد: برگزاری جلسات تخصصی و بارش افکار متخصصان در خصوص کنترل آسیب‌های اجتماعی در جامعه دانشجویی می‌تواند راهکار خوبی باشد.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت گفت: ما در مراکز مشاوره مبتنی بر زندگی ایرانی اسلامی نیاز به تغییر نگاه و رویکرد فرهنگی در سطح جامعه دانشجویی داریم و باید در این راستا، میزان غربالگری‌های مان را افزایش دهیم و به سمت دانشجویان تخصصی و فوق تخصصی برویم. خوشبختانه با تلاش همکاران ما در اداره مشاوره و سلامت روان، غربالگری دانشجویان ایرانی و بین الملل و همچنین رزیدنت‌ها افزایش یافته است که این غربالگری‌ها در ابتدای سال تحصیلی و در طول سال می‌تواند سازنده باشد و از بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جلوگیری کند.

وی با اشاره به اینکه باید به دانشجویان آموزش داده شود که خودکشی یک راه حل نیست، بلکه پاک کردن صورت مساله است، اظهار کرد: ما امکانات خوبی در حوزه مشاوره و سلامت روان در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی داریم و خوشبختانه مشارکت همتایاران سلامت روان در کنار کارشناسان حوزه مشاوره اتفاق خوبی طی چندسال اخیر بوده است.

بنار گفت: برخی اوقات در فضای مجازی شنیده می‌شود که خودکشی‌ها بیشتر به مسائل رفاهی و اقتصادی ارتباط دارد، اما گزارش‌های آماری و بررسی‌های لازم، نشان می‌دهد که مسائل اقتصادی خیلی در بحث خودکشی تاثیرگذار نیست هرچند پارامتر مهمی است. ضمن اینکه در بحث دستیاران، مباحث اقتصادی ضریب تاثیر بالایی ندارد و باید به صورت دقیق بررسی‌های علمی و تحقیقات لازم جهت علل و ریشه یابی این موارد انجام شود.

وی افزود: فشار کاری در دوره دستیاری و رزیدنتی، فشردگی فعالیت‌ها در محیط آموزشی و بالینی، تفویض مسوولیت‌ها توسط دانشجویان سال بالایی به دانشجویان رده پایین‌تر، سرکار داشتن با بیمار، اقامت‌های طولانی در محیط درمانی و بیمارستانی، تعداد کشیک‌های زیاد و نامتعارف، بی خوابی‌ها و… می‌تواند از جمله دلایلی باشد که دستیاران و رزیدنت‌ها ممکن است با آن مواجه باشند و منجر به رفتارهای خودآسیب رسان شود که باید نگاه کارشناسی و علمی به آن کرد.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت گفت: هرچند ما در این دولت با ابلاغ دستورالعمل‌های مشخص، محدودیت کشیک‌های بیمارستانی را برای رزیدنت‌ها و دستیاران اعمال کردیم به طوری که در طول ماه یک رزیدنت نباید بیشتر از 12 کشیک کاری در فضای بیمارستانی و درمانی داشته باشد و طی ابلاغیه‌ای به همه دانشگاه‌ها اعلام شد که بیشتر از 12 کشیک ممنوع است.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت افزود: البته تبعات انصراف از تحصیل، ناامیدی از وضعیت کاری آینده، شکست عاطفی و عشقی، ضعف اعتقادی و ضعف در مهارت‌های سبک زندگی، استرس‌های ناشی از عدم موفقیت در آزمون ارتقاء، مشکلات معیشتی، عدم وضعیت مناسب خوابگاه‌ها و پاویون‌ها، مشکلات خانوادگی نیز از جمله دیگر علت‌های اقدام به رفتارهای خود آسیب رسان است.

وی گفت: بسیاری از دانشجویان پزشکی ممکن است در زمینه علمی نخبه و تبحر خاصی داشته باشند و از ضریب هوشی بالایی برخوردار باشند اما در زمینه مهارت‌های زندگی و خودکنترلی و کاهش استرس، ممکن است از ظرفیت، توان و تبحر بالایی برخوردار نباشند که البته قراردادن درست مهارت‌های سبک زندگی در تقویم درسی می‌تواند تا حدودی این نقایص را مرتفع کند.

وی با اشاره به اینکه موضوع تاب آوری و لزوم مهارت‌های دانشجویان و دستیاران به این مقوله باید بیشتر در دستور کار باشد، افزود: غفلت از موضوع تاب آوری می‌تواند آسیب‌های زیادی به افراد وارد کند.

مدیرکل دانشجویی وزارت بهداشت گفت: عادی سازی و ترویج خودکشی در جامعه توسط رسانه‌های جمعی و شبکه‌های مجازی می‌تواند آسیب‌های زیادی داشته باشد. یکی از اهداف استراتژیک که باید نسبت به آن تاکید کنیم ساماندهی اخبار مرتبط با خودکشی است که باید راجع به آن فکر و سیاست‌های درستی داشته باشید چرا که عادی سازی و ترویج اقدامات خودآسیب رسان در فضای مجازی و برخی رسانه‌ها، عواقب خوبی ندارد.

در نشست مجازی پیشگیری از رفتارهای خودآسیب رسان حمید پیروی، رییس مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران و نایب رییس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، حامد مصلحی، مدیر کل دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، احد بنار، مدیر کل امور دانشجویان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و جمعی دیگر از متخصصان برجسته به ارائه دیدگاه‌ها و راهکارهای خود در زمینه پیشگیری از رفتارهای خودآسیب‌رسان پرداختند.