نگاه امام خمینی (ره) به مسئلهٔ دانشگاه، نگاهی باورمندانه، عمیق و راهبردری است

به گزارش پایگاه خبری سوفیانیوز، میانه خردادماه برای مردم کشورمان روزهای غم‌باری است. در این ایام بود که ملت ایران رهبر و بنیانگذار انقلاب خود را از دست داد و هنوز هم اگرچه سال‌ها از رحلت امام خمینی (ره) سپری شده اما یاد و خاطره ایشان در ذهن مردم پاک نشده است.

امام خمینی (ره) همواره توصیه‌ها و رهنمودهای ارزنده‌ای برای ملت داشت و در این بین دانشگاه و دانشگاهیان به دلیل نقش ویژه‌ فرهنگی و اجتماعی و سیاسی خود مورد توجه امام راحل بودند. ایشان معتقد بودند دانشگاه کارخانه انسان سازی است و دانشجویان چنانچه بتوانند دانشگاه، علم و ایمان را هم پیوند زنند فرآیند روشنگری اجتماعی به دست می‌آید.

در این ایام و در آستانه سی‌وپنجمین سالگرد رحلت ایشان پای صحبت‌های محمد محمودی کیا، استادیار گروه اندیشه سیاسی در اسلام در پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی نشستیم و از وی درباره دیدگاه امام خمینی (ره) درخصوص دانشگاه و دانشگاهیان بپرسیم.

وی اظهارداشت: نگاه امام (ره) به مساله دانشگاه نگاه باورمندانه، عمیق و راهبردری است و حتی در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب ارتباط عمیقی با دانشجویان داشتند و گواه آن پیام‌های امام خمینی (ره) در مهر 54 به اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان آمریکا و اروپا است. نهاد دانشگاه در منظومه فکری امام خمینی (ره) در راهبری نظام اسلامی یک نهاد محوری است

وی بیان کرد: امام (ره) در مهر 54 در پیامی به اتحادیه انجمن‌های دانشجویان آمریکا و اروپا نوشت که نقطه روشنی که در این آخر عمر برای من امیدبخش است آگاهی و بیداری نسل جوان و نهضت روشنفکران است که با سرعت در حال رشد است و به مدد خدای متعال به نتیجه قطعی که قطع ایادی اجانب است خواهد رسید.

امام (ره) به دانشجویان امیدوار بود

محمودی کیا افزود: در آن دوران که هیچ کس فکر شکل‌گیری انقلاب اجتماعی فراگیر و ساختارشکنی همچون انقلاب اسلامی را در ذهن نمی‌پروراند، در همان شرایط امام این امیدواری را به دانشجویان می‌دهد.

نهاد دانشگاه در اندیشه امام خمینی (ره) دارای اصالت است و در دوره انقلاب و پس از استقرار جمهوری اسلامی دانشگاه در بیان امام پررنگ بود.

این استاد دانشگاه با باین اینکه برخی کلیدواژه‌ها در غایت نظام تعلیم و تربیت در اندیشه امام وجود دارد، افزود: یکی از کلیدواژه‌ها دانشگاه اسلامی است و امام (ره) در همان ماه‌های نخست پیروزی انقلاب در دیدار با اساتید دانشگاه تهران از یک رویکرد معرفت شناختی،‌ هستی شناسی و فلسفی با اساتید صحبت می کنند.

وی گفت: امام (ره) در آن دیدار در خصوص تفاوت دانشگاه غربی و دانشگاه اسلامی صحبت می‌کنند و دانشگاه غربی را محصور در طبیعیات می‌دانند و در مقابل دانشگاه اسلامی را نهادی برای به خدمت گرفتن طبیعت و نیل به یک هدف بالاتر معرفی می‌کنند. به گفته امام راحل دانشگاه‌های غربی به هر مرتبه‌ای که برسند طبیعت را ادراک می‌کنند و طبیعت را برای معنویت مهار نمی‌کنند اما اسلام طبیعت را برای واقعیت مهار می‌کند و همه را به سوی وحدت و توحید می‌برد.

محمودی کیا اظهار داشت: هدف امام در نگاه خود به دانشگاه اسلامی نگاه سلسله مراتبی به ماهیت علم است و می‌فرمایند مقام علوم طبیعی در قبال علوم الهی بسیار نازل است و اسلام در همین طبیعت معنای دیگری می‌خواهد. منظور اسلام انکار طبیعت نیست و تعبیر می‌کند تمام تعقلات در قرآن و امر به تعقل، امر به این که محسوس را به عالم تعقل ببرید، درواقع امر به رجوع به عالمی است که اصالت دارد و طبیعت شبحی از آن عالم است.

به تعبیر امام (ره) در نگاه معرفت شناسی توحیدی و عرفانی وقتی که به تاثیر از ابن عربی این مرتبه طبیعت نازل‌ترین مرتبه وجود است و عینیتی که ما آن را تجربه می‌کنیم نازل ترین مرتبه وجود است. به تعبیر امام تا زمانی که در طبیعت هستیم، این حض نازل را می‌بنیم در حالیکه دانشگاه اسلامی نباید در مرتبه طبیعیات متوقف شود و بایستی به دنبال ورود به مرتبه فوق طبیعت باشد.

وی گفت: از دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی منشا بسط توحید، عدالت و فضایل در جامعه نهاد علم است و ایشان همواره تاکید داشتند اگر دانشگاه کشوری اصلاح شود آن کشور اصلاح می‌شود. همچنین تاکید دارند دانشگاه و حوزه علمیه می‌توانند دو مرکز باشند برای پیشرفت‌های کشور و یا دو مرکز باشند برای هر گونه انحطاط؛ زیرا از دانشگاه است که افراد متعهد بیرون می‌آید.

این استاد بیان کرد: امام (ره) معتقد بودند اگر نهاد علم بخواهد دانشگاه اسلامی باشد باید در راستای پرورش فضیلت‌ها و استقرار جامعه توحیدی و بسط ارزش‌های توحیدی در جامعه باشد و صرف توقف در طبیعیات، وجه کافی در رسالت نهاد علم و دانشگاه نیست.