رونمایی از سامانۀ آوا با هدف پیشگیری از تقلب

به گزارش پایگاه خبری سوفیانیوز، همزمان با برگزاری پنجاه و نهمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مراکز آموزش عالی، پژوهشی و پارک های علم و فناوری سراسر کشور در محل تالار علامه امینی دانشگاه تهران، از سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش در راستای اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی همچنین توانمندسازی پژوهشگران با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رونمایی شد.

سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش (آوا)، در راستای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی، گامی در جهت ارتقای سواد اخلاق پژوهش پژوهشگران، به‌ طور خاص دانشجویان توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، توسعه یافته است.

این سامانه با ارائه بسته‌های آموزشی کاربردی، کوتاه و متن‌محور، دانشی پایه را در اختیار پژوهشگران قرار داده و از طریق آزمونی هدفمند، دانش کاربر در این زمینه را ارزیابی می کند.

مطالعات پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران نشان داده بیشترین بخش از سوءرفتارهای علمی به دلیل ناآگاهی پژوهشگران از مصداق های این گونه رفتارها در فرایند خلق و انتشار یافته های علمی اتفاق می افتد و لازم است پژوهشگران با این مفاهیم و مصداق های آن آگاه شوند و در مسیر پژوهش ناخواسته رفتار سوء رفتار علمی انجام ندهند.

پژوهشگرانی که در مسیر انجام و انتشار هر نوع برونداد پژوهشی ازجمله پایان‌نامه/رساله، مقاله و کتاب هستند می توانند از آزمون‌ دوره‌محور این سامانه استفاده کنند.

بنابراین، این سامانه از طریق سازوکاری آموزشی و ارزیابانه خاص، درصدد تامین این هدف ارزشمند است که دانش پایه اخلاق پژوهش را در اختیار کاربران قرار ‌دهد و از طریق آزمون و اعطای گواهی آشنایی با اخلاق پژوهش، کاربران را متعهد ‌کند به بدرفتاری پژوهشی مبادرت نورزند و حساسیت آنها به رعایت مسائل اخلاقی در مسیر پژوهش و نوآوری را بالا می برد. با تامین این هدف، شمار بدرفتاری‌های پژوهشی در عمل کاهش خواهد یافت.

در سامانه «آوا» هر بسته آموزشی متشکل از چهار بخش شامل 1 - توضیحی در مورد چیستی چالش مورد نظر (مثلاً سرقت ادبی، رضایت آگاهانه، و غیره)، 2 - بحثی درباره جوانب اخلاقی آن چالش، 3 - ارائه چند مورد تاریخی برای فهم بهتر چالش و ارتباط‌دادن آن با واقعیت‌های دانشگاهی و پژوهشی و 4 - معرفی چند منبع مهم برای مطالعه بیشتر می‌شود.

بر اساس محتوای هر بسته، مجموعه سؤالاتی برای آزمون طراحی ‌و درکل خزانه‌ای از سؤالات متنوع آماده شده است. سامانه در هر آزمون به شکل تصادفی 20 پرسش را از تمام بسته‌های آموزشی به هر کاربر اختصاص می‌دهد. افرادی که با اخلاق پژوهش آشنا بوده و تنها مایل به دریافت گواهی اخلاق پژوهش‌ هستند می توانند بدون رجوع به بخش آموزش به پرسش‌های طراحی‌شده پاسخ دهند.

در طراحی بسته‌ها و خزانه سؤالات از منابع متنوعی بهره برده شده است. بسته‌ها و سؤالات پس از آماده‌سازی اولیه، مورد بررسی گروهی از متخصصان حوزه اخلاق پژوهش قرار گرفته‌ و در نهایت در شکل کنونی ارائه شدند. با این‌حال با توجه به پویا بودن حوزه اخلاق پژوهش، بسته‌ها و سؤالات در بازه‌های زمانی مشخصی به‌روزرسانی خواهند شد.

سامانه آوا با نشانی ava.irandoc.ac.ir در دسترس همه پژوهشگران قرار دارد. مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و مجلات علمی در تشویق پژوهشگران به گذراندن دوره آموزش و آزمون اخلاق پژوهش و اخذ گواهی موفقیت در این دوره، می تواند به ترویج و همگانی شدن این اقدام ملی کمک کند.