با این ویدئو اشکت درمیاد؛ شاهکار فراموش نشدنی «مرغ سحر» با صدای جاودان استاد شجریان

به گزارش سرویس چندرسانه‌ای پایگاه خبری سوفیانیوز، تصنیف «مرغ سحر» یکی از ماندگارترین آثار موسیقی سنتی ایران است که با شعر ملک‌الشعرای بهار و آهنگسازی مرتضی نی‌داوود در دستگاه ماهور خلق شد و به‌عنوان نمادی از آزادی‌خواهی و اعتراض اجتماعی شناخته می‌شود.

این تصنیف نخستین بار در سال 1306 خورشیدی در جشن هفتمین سال انتشار روزنامه ناهید اجرا شد و کمی بعد با صدای ملوک ضرابی بر صفحه گرامافون ضبط گردید. شعر آن در دوره‌ای سروده شد که ایران تازه از جنبش مشروطه و استبداد صغیر عبور کرده بود و رضاشاه به سلطنت رسیده بود. فضای سیاسی و اجتماعی آن زمان، سرشار از ناامیدی و اعتراض بود و بهار با زبان استعاری پرنده‌ای در قفس، آرزوی آزادی و رهایی مردم را بیان کرد.

مضمون اصلی شعر، اعتراض به ظلم و استبداد و امید به طلوع آزادی است. در بند نخست، شاعر از مرغ سحر می‌خواهد که ناله سر دهد و قفس را بشکند تا نوای آزادی در جهان طنین‌انداز شود. در بند دوم، بهار از نابودی حقیقت، وفا و محبت سخن می‌گوید و جامعه‌ای را تصویر می‌کند که در آن ظلم اربابان و بی‌عدالتی اجتماعی بر زندگی مردم سایه افکنده است. این ترکیب از استعاره‌های شاعرانه و پیام‌های اجتماعی، تصنیف را به اثری فراتر از موسیقی صرف تبدیل کرده است.

در طول تاریخ، «مرغ سحر» بارها توسط خوانندگان برجسته‌ای چون قمرالملوک وزیری، هنگامه اخوان، نادر گلچین و به‌ویژه محمدرضا شجریان اجرا شده است. اجرای شجریان به‌قدری محبوب شد که این تصنیف به یکی از قطعات ثابت در کنسرت‌های او بدل گشت و به نماد صدای اعتراض مردم ایران در دهه‌های اخیر تبدیل شد. بدین ترتیب، «مرغ سحر» نه‌تنها یک اثر موسیقایی، بلکه بخشی از حافظه جمعی و فرهنگی ایرانیان است که همچنان پیام آزادی و عدالت را زنده نگه می‌دارد.