(تصاویر) کشف جمجمه 6000 ساله با شواهد حیرت‌انگیز از جراحی گوش؛ رازهای پنهان تاریخ پزشکی که تصورات ما را به چالش می‌کشد

به گزارش پایگاه خبری سوفیانیوز، باستان شناسان احتمال می‌دهند که این بیمار احتمالاً یک عفونت حاد در دو طرفه گوش میانی داشته که سبب ایجاد گوش درد شدید و حتی تب در وی شده بود. به نظر می‌رسد تا پیش از درمان، مایع در پشت پرده گوش این فرد جمع شده و احتمالاً باعث ایجاد یک توده قابل مشاهده در جمجمه، کاهش شنوایی یا حتی التهاب تهدید کننده زندگی در غشای خارجی مغز شده بود.

اگرچه در حال حاضر انجام عمل‌های جراحی گوش یک روش معمول و بسیار ساده برای درمان عوارض این بخش از بدن محسوب می‌شود، اما باید دانست که چنین عمل‌هایی قبل از اواسط قرن 19 تنها در تلاش‌های ناامیدانه برای نجات جان افراد انجام می‌شد. به عبارت دیگر، عمل جراحی گوش حتی در نیمه اول قرن نوزدهم، گونه‌ای از عمل جراحی محسوب می‌شد که فقط برای افراد در خطر مرگ تجویز می‌شد که آن هم اغلب با شکست و از دست رفتن جان فرد مبتلا مواجه می‌شد. با این حال، تفاسیر برخی نوشته‌های باستانی نیز به مداخلات جراحی در قسمت گوش در قرن اول میلادی اشاره می‌کنند، اما به سختی می‌توان شواهد محکمی در خصوص آن‌ها به دست آورد. اما اکنون با کشف این جمجمه جدید در اسپانیا، شواهد مربوط به این گونه عمل جراحی به شکل خیره کننده‌ای هزاران سال به عقب می‌رود.

جمجمه مورد نظر در یک سایت باستان شناسی تدفین به نام Dolmen of El Pendónis پیدا شد که در هزاره چهارم قبل از میلاد، از آن به عنوان محل دفن افراد استفاده می‌شد. نکته جالب توجه در خصوص این سایت این است که به نظر می‌رسد کسانی که از این یادبود مراقبت می‌کردند، سر، اندام و لگن ده‌ها جسد را در تلاشی آیینی برای «شکستن فردیت» از هم جدا کرده‌اند و همانطور که از اندام‌های یافت شده معلوم است، به نظر می‌رسد آن‌ها وظایف خود را بیش از حد خوب انجام داده اند.

از آنجایی که جمجمه فرد بیمار به صورت منفرد و جداگانه پیدا شده است، نمی‌تواند چیز زیادی در مورد صاحب آن به ما بگوید. تنها چیزی که در اینجا می‌توان فهمید این است که جمجمه متعلق به یک زن است، اما از آنجایی که هیچ دندان یا اندام دیگری با جمجمه همراه نیست، نمی‌توان گفت که او تا چند سالگی زندگی کرده است. با این حال دانشمندان بر اساس جای دندان‌ها و آمیختگی استخوان‌های جمجمه، معتقدند که این زن احتمالاً دوران میان سالی، یعنی چیزی بین 35 تا 50 سال را سپری می‌کرده است. همچنین شواهدی وجود دارد که او تحت عمل جراحی زودرس گوش قرار گرفته است.

عفونت گوش او باید بسیار بد بوده باشد، زیرا بدون بیهوشی یا اقداماتی سر کننده انجام شده که حکایت از نبودن راهی دیگر برای درمان بوده است. دانشمندان با بررسی این جمجمه معتقدند که جراحی گوش ماقبل تاریخ به طرز غیرقابل تحملی باید دردناک می‌بوده، زیرا آثار عمل جراحی با وسایل تیز کاملاً مشهود باقی مانده است. برای سوراخ کردن جمجمه پشت گوش، زن باید نگه داشته و مهار شود. در دوره پیش از تاریخ گیاهان دارویی زیادی با تأثیرات مخدر کننده شناخته شده بود که می‌توانست در چنین عمل‌های جراحی مورد استفاده قرار گیرد، اما شاید وضعیت این زن چنان وخیم بوده که فرصتی برای تهیه چنین مخدری وجود نداشت و یا شاید دلیل دیگری برای عدم استفاده از آن مطرح بوده است. البته دانشمندان تنها نتوانستند چنین شواهدی را شناسایی کنند و احتمال استفاده از چنین سر کننده‌هایی منتفی نیست.

به هر حال این عمل جراحی گوش انجام شد و شواهد حاکی از آن است که عمل جراحی موثر هم بوده است. استخوان‌های نزدیک هر دو گوش او نشانه‌هایی از وخامت را نشان می‌دهند که در نقطه‌ای وجود عفونت را تأیید می‌کند، اما در زمان مرگ نیز هیچ نشانه‌ای از عفونت نشان نمی‌دهد. در واقع، ما شاهد بازسازی استخوانی در این منطقه هستیم، زیرا استخوان‌های جدید که بخشی مشترک از روند بهبودی است، به خوبی در این قسمت دیده می‌شوند. اگرچه هر دو گوش احتمالاً نیاز به عمل جراحی داشتند، اما فقط سمت چپ جمجمه هنوز آثار چاقو را به شکل حرف V انگلیسی دارد. این واقعیت که این علائم جراحی در سمت راست وجود ندارد نشان می‌دهد که این زخم‌ها در زمان مرگ زن ترمیم شده بودند و این بدان معناست که او احتمالاً دو بار در طول زندگی خود تحت عمل جراحی دردناک گوش قرار گرفته است.

نویسندگان این پژوهش در مقاله خود می‌نویسند: «بر اساس تفاوت در بازسازی استخوان بین دو گیجگاه، به نظر می‌رسد که این روش ابتدا روی گوش راست انجام شده است. سپس به دلیل آسیب گوش دیگر که به اندازه کافی هشداردهنده شده بود، نیاز به مداخله مجدد باز هم ضروری شد که در نهایت این زن ماقبل تاریخ از هر دوی آن‌ها جان سالم به در برده است. با این حال، هنوز نمی‌توان تعیین کرد که آیا هر دو عمل جراحی پشت سر هم انجام شده‌اند یا چندین ماه یا حتی سال‌ها میان آن‌ها فاصله بوده است. به هر روی، این اولین شواهد مستند از یک عمل جراحی گوش است که تاکنون بدست آمده. هر دو استخوان تمپورال مورد جراحی قرار گرفته، بنابراین به احتمال زیاد، اولین ماستوئیدکتومی رادیکال شناخته شده در تاریخ بشریت است.» نتایج این مطالعه در نشریه معتبر Scientific Reports منتشر شد.