دانشمندان به کشف شگفت‌انگیزی دست یافتند/ کهکشان راه شیری فقط یک نقطه کوچک در یک محله‌ی کیهانی است

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز، منطقه‌ای از جهان که ما در آن زندگی می‌کنیم، بزرگ‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کردیم. براساس پژوهشی جدید، ابرخوشه‌ی میان‌کهکشانی میزبان راه شیری، ممکن است بخشی از یک «حوضه‌ جاذبه‌ای» باشد که از آنچه درحال‌حاضر خانه می‌نامیم، 10 برابر بزرگ‌تر است.

جهان مملو از حوضه‌های جاذبه‌ای (BOA) است؛ مناطقی که همه چیز درون آن‌ها به واسطه‌ی گرانش جسمی عظیم به داخل کشیده می‌شود. BOA-ها می‌توانند مانند عروسک‌های تودرتو درون هم قرار بگیرند. برای مثال، ماه در حوضه‌ی جاذبه‌ی زمین قرار دارد و زمین به‌نوبه‌ی خود به‌همراه سایر اجرام منظومه شمسی به دور خورشیدی می‌چرخد که خود به صورت مارپیچی درحال چرخش به‌دور سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم مرکز کهکشان است.

بااین‌حال داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود. لایه‌ی بعدی عروسک حوضه‌ی جاذبه‌ای، گروه محلی است که شامل راه شیری، کهکشان آندرومدا و کهکشان مثلث است که در کنار کهکشان‌های اقماری کوچک مثل ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک قرار دارند. پس از آن، لایه‌های بعدی خوشه‌ی دوشیزه را با حدود دوهزار کهکشان و ابرخوشه‌ی بزرگ‌تر دوشیزه داریم. لایه‌ی نهایی شناخته‌شده، خوشه‌ی لانیاکیا (به معنی بهشت بی‌کران در زبان هاوایی) است؛ ابرخوشه‌ای که ابتدا در سال 2014 کشف شد و با تعداد تقریبا 100 هزار کهکشان، قطرش به 500 میلیون سال نوری می‌رسد.

پژوهشگرها در پژوهشی جدید که 27 سپتامبر در مجله نیچر استرونومی منتشر شد، با تحلیل حرکت‌های نسبی بیش از 56 هزار کهکشان، نقشه‌‌ی سه‌بعدی احتمالی از تمام حوضه‌های جاذبه‌ای اطراف راه شیری را ساختند. این نقشه نشان می‌دهد که احتمالا کهکشان خاستگاه ما بخشی از یک حوضه‌ی جاذبه‌ای بزرگ‌تر به نام ابرخوشه شپلی با ابعاد 10 برابر لانیاکیا است. دانشمندان از قبل از وجود ابرخوشه شپلی آگاه بودند؛ اما تصور نمی‌کردند این خوشه بر راه شیری تأثیر داشته باشد. به گفته‌ی نوآم لیبسکیند، یکی از مؤلفان پژوهش و کیهان‌شناس دانشگاه پست‌دام آلمان:

عجیب نیست که هرچقدر بیشتر به کیهان نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم ابرخوشه‌ی خانه‌ی ما گسترده‌تر و پیوسته‌تر از چیزی است که تصور می‌کردیم. هیجان‌انگیز است که بدانیم بخشی از ساختاری بسیار بزرگ‌تر هستیم.

در حال حاضر، پژوهشگرها که اغلب آن‌ها در کشف لانیاکیا نقش داشتند، بر این باور هستند که به احتمال 60 درصد، راه شیری درون ابرخوشه شپلی قرار دارد. عدم قطعیت تا حد زیادی به خاطر درصد خطای بالا در اندازه‌گیری سرعت کهکشان‌های دوردست و وجود ماده تاریک بین کهکشان‌ها ایجاد می‌شود؛ زیرا ماده تاریک بدون آنکه دیده شود، می‌تواند تأثیر گرانشی عظیمی بر مناطق بزرگ فضا داشته باشد.

اگر یافته‌ها صحیح باشد، می‌تواند بدین معنی باشد که راه شیری بخشی از لانیاکیا نیست و این ابرخوشه‌ی کهکشانی ممکن است وجود نداشته باشد. درعوض، کهکشان ما احتمالا بخشی بیرونی از ابرخوشه شپلی است.

نقشه‌ی تهیه‌شده نشان می‌دهد که درطول میلیارد‌ها سال نوری، ده‌ها جرم مثل دیوار قطب جنوب، ناحیه خلاء عوا و ابرخوشه‌ی برساوش-ماهی، در اطراف ابرخوشه شپلی پراکنده شده‌اند. بزرگ‌ترین حوضه جاذبه‌ای در این نقشه، دیوار بزرگ اسلون است که وسعت آن به 1٫4 میلیارد سال نوری می‌رسد.

با اینکه نقشه جدید به ما در درک بهتر جایگاهمان در دنیایی عظیم‌تر کمک می‌کند، احتمال از قلم‌انداختن برخی از داده‌ها را هم بالا می‌برد. احسان کرکچی یکی از مؤلفان پژوهش و ستاره‌شناس دانشگاه هاوایی در بیانیه‌ای گفت:

این کشف چالش‌های خود را دارد. نقشه‌های کیهانی ما هنوز به اندازه‌ی کافی بزرگ نیستند که بتوانند وسعت کامل این حوضه‌های بی‌کران را نشان دهند. با چشم‌های غول‌پیکر به آسمان خیره می‌شویم، اما همین چشم‌ها شاید به اندازه‌ی کافی بزرگ نباشند که بتوانند تصویری کامل از جهانمان را ارائه دهند.