مشاور حقوقی سوفیانیوز؛ قسمت 39 | جنگ بر سر حضانت؛ سرنوشت کودک بعد از فوت والدینش چی میشه؟ حق حضانت با کیه؟

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز، ماده 1171 قانون مدنی، در خصوص حضانت فرزندان، بعد از فوت هریک از والدین، تعیین تکلیف کرده است. حضانت فرزند بعد از فوت مادر، با پدر او است و حضانت فرزند بعد از فوت پدر، با مادر وی است، حتی اگر پدر، قبل از فوت، برای فرزند، قیم مشخص نموده باشد. حضانت فرزند بعد از فوت والدین، در درجه اول، با جد پدری او، خواهد بود.

• حضانت فرزند بعد از فوت پدر

حضانت فرزند، از جمله تکالیف والدین و حقوق هر کودک می باشد. قانون گذار، در خصوص حضانت فرزندان بعد از طلاق، در حالی که هر دوی آن ها، در قید حیات هستند، تعیین تکلیف نموده است. این مساله به قدری مهم است که در قانون مدنی، موادی به مساله حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر او، اختصاص یافته است.

یکی از مسایل مهمی که زن ها، بعد از فوت همسران خود، با آن مواجه هستند، مساله حضانت فرزندان است. در خصوص حضانت فرزند بعد از فوت پدر، باید به ماده 1171 قانون مدنی مراجعه نمود. ماده 1171 قانون مدنی، اشعار می دارد: «در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل، با آن که زنده است خواهد بود؛ هر چند متوفی، پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.»

بر اساس این ماده، در صورتی که پدر فوت کند، و مادر کودک زنده باشد، حضانت طفل، برعهده مادر خواهد بود، نه هیچکس دیگر. حتی در صورتی که پدر، قیم تعیین کرده باشد.

البته، این موضوع، یک استثناء دارد و آن هم این است که بعد از فوت پدر طفل، مادر، از صلاحیت اخلاقی لازم، برای بر عهده گرفتن حضانت، برخوردار نباشد. در این صورت، دادگاه، به تقاضای نزدیکان طفل، در خصوص حضانت طفل، تصمیم مقتضی را می گیرد و ممکن است به سلب حضانت از مادر، رای دهد.

• حضانت فرزند بعد از فوت مادر

حضانت، به معنای سرپرستی و نگهداری است. بعد از متولد شدن فرزند، چنانچه والدین او، در قید حیات باشند، این وظیفه خطیر را بر عهده گرفته و تا زمانی که کودک، از سن حضانت، خارج شود و به سن 18 سالگی برسد، از او مراقبت خواهند نمود. اما، گاه پیش می آید که یکی از والدین، به هر علتی، فوت نموده و دیگر در قید حیات نیست. در قسمت قبل، در خصوص حضانت فرزند بعد از فوت پدر، توضیح داده شد و گفته شد که بعد از فوت پدر چه باید کرد. در این قسمت، مساله حضانت فرزند بعد از فوت مادر مورد بررسی قرار گرفته است.

بر اساس صدر ماده 1171 قانون مدنی که اشعار می دارد: در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل با آن که زنده است خواهد بود، می توان گفت: حضانت فرزند بعد از فوت مادر، در صورت زنده بودن پدر، با او است. در واقع تا زمانی که مادر زنده باشد، حضانت فرزند به جد او داده نمی شود مگر به حکم قانون.

بر اساس مقررات قانونی و همچنین با توجه به اصول تربیت اطفال و فرزندان در خانواده از دیدگاه اسلام، در صورت فوت پدر و مادر کودک، حضانت، در درجه اول، با جد پدری است. یعنی، پدر پدر کودک. جد پدری، نسبت به بقیه افراد، صلاحیت بیشتری، در خصوص حضانت کودکی دارد که والدین او فوت شده اند.

در صورتی که جد پدری، در قید حیات نباشد، وصی، این وظیفه را بر عهده دارد. توضیح اینکه، هر یک از پدر یا جد پدری، می توانند، قبل از فوت، برای فرزندان خود، وصی تعیین کنند تا بعد از فوت، در خصوص نگهداری و تربیت آن ها، اقدام نماید. در صورتی که وصی تعیین نشده باشد، حضانت، با قیمی است که خود دادگاه، آن را منصوب می کند که برای تعیین قیم، خویشان کودک، بر دیگران، مقدم هستند.