سوفیانیوز
سوفیا نیوز: دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی پنجشنبه شب 9 آذر با حضور در برنامه صف اول درباره دانشگاه آزاد از مهارتی کردن رشتهها تا پرداخت شهریه و جذب هیئت علمی گفت و گو کرد. رئیس دانشگاه آزاد گفت: در حال مذاکره با برخی از بانکها هستیم تا به دانشجویان دکتری وام شهریه بدهد.
به گزارش سوفیا نیوز به نقل از خبرگزاری صدا و سیما،
سوال: چه خبر از دانشگاه؟
طهرانچی: به هر حال وقتی که سال تحصیلی شروع میشود دانشگاه انرژی میگیرد و امسال هم بعد از این طوفان الاقصی در دنیای دانشگاهها اتفاقات جدیدی افتاد .واقعیت به عنوان یک نقطه عطف در نظام دانشگاهی مطرح است و برای اولین بار ما تحرکات بسیار زیادی را در سطح همه دانشگاهها و همینطور دانشگاههای برتر دنیا داشتیم. جا دارد به هر حال گرامی بداریم شهدای غزه را، شهیدان دانشجوی غزه را و این حرکتی است که در دانشگاهها شروع شده و واقعیت این است که نظام علمی کشورها که شاید سالها صهیونیستها بر آن احاطه داشتند با طوفان الاقصی جریان جدیدی را شروع کرد که برای هر کسی که در مدیریت دانش است نوید بخش است.
سوال: شما چقدر دانشجو دارید؟
طهرانچی: بحمدلله اقبال اجتماعی به دانشگاه آزاد در این پنج سال اخیر بسیار بالا بوده. وقتی که ما ورود کردیم دانشگاه آزاد ما از سال 93 که یک و 700 بود رسیده بود به 830 هزار، اما الان شده یک میلیون و 300 هزار . الان دوباره اقبال اجتماعی زیاد است.
سوال: دلیل این را خودتان میدانید چیست؟
طهرانچی: دلیل این است که جریان دانشگاه آزاد بسترسازی اشتغال را هدف قرار داده و این رسالت را برای خودمان محفوظ دانستیم که برای آینده جوان باید فکر کنیم، ایده و راهکار داشته باشیم و الان تعداد دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد و کاردانی به شدت رشد داشته و ما در تحصیلات تکمیلی به هیچ وجه در این پنج ساله رشد نداشتیم، ولی دانشجویان کاردانی - کارشناسی زیاد شده است. نکته دیگر هم این است که مردم الان ترجیح میدهند در شهر خودشان درس بخوانند و این نکته خیلی نکته مهمی شده است یعنی ذائقه مردم برای این که بروند در شهری دیگر درس بخوانند عوض شده در دوره کاردانی - کارشناسی و بیشتر دنبال رشتههایی هستند که برایشان مؤثر است.
سوال: این که شما اشاره میکنید برای آینده شان فکر کردید و زمینه اشتغالشان را فراهم میکنید، الان واقعاً دانشگاه آزاد چنین کاری انجام میدهد؟
طهرانچی: یک کار سنگین خوبی انجام شد که من در جلسه قبل شورای انقلاب فرهنگی هم گزارش را ارائه کردم، بحث آمایش است. آمایش بیرونی، آمایش اقتصادی - اجتماعی را کامل انجام دادیم و متناسب با آن آمایش رشتههای خودمان هم انجام دادیم و الان با چشمان باز داریم نگاه میکنیم بحث مأموریت گرایی دانشگاه را، کارهایی مثل طرح پویش که بچهها از همان ابتدای کار به صنعت میروند، که الان این عدد به 36 هزار نفر امسال رسیده است، نمایشگاه صدرا- صنعت- دانشگاه و اشتغال اینها الان جریانی است که تک تک انجام شده و بچهها میبینند و ما پاسخ را از طریق اقبال اجتماعی یعنی افزایش از چیزی حدود 800 هزار به یک میلیون و 300 هزار می بینیم در این چارچوب.
سوال: تنوع رشته بسیار بالا و تعداد در اصل رشتههای شما؟
طهرانچی: دانشگاه آزاد، دانشگاهی است که هم در عرصه علوم پزشکی کار میکندو 40 درصد پرستاران کشور را ما در دانشگاه آزاد تربیت میکنیم و در حوزه وزارت علوم هم همین طور 40 درصد مجموع دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی به صورت یکپارچه تحصیل میکنند و این اتفاق بزرگی است .ما وقتی که در مجامع بینالمللی ذکر میکنیم که در ایران در جمهوری اسلامی دانشگاهی را اینگونه مردم خلق کردند، همه حیرت می کنند که چگونه اتفاق افتاده، ولی واقعیت این است که نظام یکپارچه مؤثری در کشور است که البته در دورهای دنبال توسعه سیاسی بوده الان نه، الان وظیفه ما گسترش فضای انقلابی و بسترسازی اشتغال دانش بنیان برای بچهها است.
سوال: این وظیفه انقلابی که گفتید مشخصاً منظورتان چیست؟
طهرانچی: در دانشگاه آزاد ما رسالتی را برای دوره جدید داریم که در کنار حفظ کیان بحث ارتقای علمی و گسترش پذیری انقلابی است. دانشگاهها هم مأموریت فرهنگی دارند، هم علمی.
مأموریت فرهنگی دانشگاه این است که باید پشتوانه کشور باشد، فرهنگ ساز باشد. در گذشته دورتر شاید نگاهی که به دانشگاه آزاد بود در یک مقطع توسعه سیاسی بود، الان به صراحت مسیری که دانشگاه انتخاب کرده این است که دانشگاه در بستر انقلاب اسلامی خودش گسترش دهنده فضای انقلابی باشد و این فضایی است که امروز شاید در دانشگاه آزاد به جد دنبال میشود.
سوال: خروجی قابل ارائه هم داشته است؟
طهرانچی: ما یک دانشگاه اجتماعی هستیم، دانشگاه نخبگانی نیستیم، وقتی راجع به دانشگاه آزاد صحبت میکنیم 400 تا شهر در بستر جامعه وجود دارد، در بستر جامعه پخش شده. شما نگاه کنید در اغتشاشات سال قبل کمترین همراهی را در واحدهای دانشگاه آزاد داشتیم و از آن طرف در سه دوره در کرسیهای آزاداندیشی که حضرت آقا هم فرمودند مدال افتخاری است بر سینه دانشگاه. سال قبل 24 هزار نفر در کرسیهای آزاداندیشی شرکت کردند، این دست جریانات، جریاناتی است که ما معتقدیم سمت گیری ما را میرساند به سوی آن اتفاقی که باید آرمانی بیافتد که دانشگاهها با جامعه و در خدمت جامعه باشند و فرهنگ ساز باشند.
سوال: بحث مهارت محور کردن رشته ها، البته بحث محور کردن رشتهها در جاهای مختلف همیشه مطرح بوده و راجع به آن صحبت میشود، تعریف شما از مهارت محور کردن چیست و چقدر به این سمت حرکت کردید؟
طهرانچی: در کشور مهارتها را گذشته نگر نباید نگاه کنیم، آخرین باری که مؤسسه آموزش - پژوهش وزارت علوم آماری را منتشر کرده در میزان اشتغال پذیری دانشگاه جالب است آنجا دانشگاه فنی حرفهای 21 درصد است، این نشان میدهد که اگر شما در مهارتهای گذشته نگر کار کنید از آن شغل درنمیآید. ما در سطح متأسفانه در حوزه وزارت علوم وقتی که میگوییم مهارت میگوییم تکنسین، ولی در حوزه وزارت بهداشت، چون حالا دانشگاه آزاد هر دو تا را نگاه میکند مهارت تا سطح دکتری تخصصی بالا میرود. ما اگر نگاهمان به آینده باشد، نگاهمان به مهارت یک نگاه جامع باشد به نظر میآید آموزشهای نظری را در کنا آموزشهای مهارتی و کنارش آموزشهای حرفهای این سه تا مسئله را باید ادغام کنیم و ما باید نظام آموزش را، شیوه آموزش را عوض کنیم. بحثی که ما الان داریم در دانشگاه آزاد امتحان میکنیم که خیلی جالب هم جواب داده به عنوان مثال دانشجوی کشاورزی وقتی ما آمدیم شده بود 7 هزار نفر به ازای هر سه تا دانشجو یک استاد داشتند. ما آمدیم گفتیم دانشجو بخشی از زمانش را برود در مزرعه حتی شهریه اش را از کارکرد در مزرعه و گلخانههای ما داشته باشد، این مهارت نوعی نومهارت عرصه پایه است که خیلی فرق میکند، الان ما چیزی حدود 800 تا مدرسه داریم 150 هزار دانش آموز، مدارس سما را آوردیم ذیل دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی، این شد عرصه، این شد پایه و این ارتباط عرصه پایهای که در نظام پزشکی است و از آنجا مهارتهای واقعی درمیآید ما این را داریم در دانشگاه آزاد تمرین میکنیم، داریم جهت میدهیم، داریم شکل میدهیم و با عناوین دانشکدهها را مثلاً دانشکده عمران دیگر نمیگوییم، دانشکده صنعت ساختمان و برای دانشکده صنعت ساختمان داریم عرصه و پایه تعریف میکنیم، با این نوع نگاه ما میخواهیم مهارتهای واقعی را به جوان بدهیم. ما مشکلمان این است که یک دندانپزشک که 5 سال درس میخواند، در کشور ما مردم جرأت میکنند پایان 5 سال دندان شان را در اختیار دندانپزشکی بگذارند که 5 سال درس خوانده است، ولی هیچ کس حاضر نیست خانه اش را در اختیار یک فارغ التحصیل عمران یا مکانیک دانشگاه بگذارد و بگوید تو بیا برای من یک خانه بساز. این دو نوع کارکرد کاملاً متفاوت است و این کارکرد عرصه و پایه کارکردی است که ما نیازمند هستیم. متأسفانه از سال 64 که نظام پزشکی مان از نظام علوم مان جدا شد این تجربهها منتقل نشده، ولی در دانشگاه آزاد بحمدلله ما داریم از این تجربههای مشترک استفاده میکنیم.
سوال: رابطه خوبی با صنعت هم دارید؟
طهرانچی: رابطه بسیار خوب است ضمن این که یک اتفاق خوبی که افتاده ما روز اولی که شروع کردیم 85 درصد دانشگاه متکی به شهریه بود، امسال 52 درصد، یعنی ما سهم مان را از شهریه داریم کم میکنیم و یا در حقیقت آن بخشی که در صنعت سهام دارد و مشغول فضایی است که مثلاً در صنعت فولاد مکران که دانشگاه از گذشته سهام دارد کل آموزش آنجا را قبل از راه اندازی قرار شد دانشگاه انجام بدهد در بذر مثلاً بچهها وقتی که میرویم در مزرعه بچهها درگیرند، در صنعتهای مختلف در ماشین سازی جالب بود آقای رئیس جمهور که تشریف آورده بودند ماشین سازی بعد سخنرانی فرموده بودند که من دیدم در یک کارخانه رئیس دانشگاه هم کنارشان است، آن رئیس دانشگاه تبریز ما بود در خط تولید آنجا و کلاً با این طرح پویش بچهها را میبریم در صنعت و الان در طرح صدرا هر واحدی که برگزار میشود حداقل 100 تا صنعت بخش خصوصی آمده و فضایی را به وجود میآورد که با بچهها مصاحبه میکنند. به نظر من خیلی از کلاسها این کلاسها است چرا، چون فضای مجازی و آموزشهای مجازی و مدارک مجازی دیگر دانشگاهی را که کلاس محور باشد پایانش را اعلام خواهد کرد و ما باید دانشگاههای جدید طراحی کنیم.
سوال: به همین میزان با دانش بنیان هم رابطه دارید؟
طهرانچی: الحمدلله ما مفهوم صنایع نوآوری را در دانشگاه آزاد راه اندازی کردیم که یک مفهوم جدید بود، البته جدید به این معنا که دانشگاه مطرح کرد براساس سنت بازار خود ما، چون وقتی وارد کردند مفهوم پارک را، مفهومی نبود که در جامعه بنشیند درست. الان جا انداختند میگویند پارک فناوری، ولی واقعیت این است که ما یک سنت دیرینه بازار داریم و آمدیم براساس آن سرای نوآوری را مطرح کردیم و الان سرای نوآوری الحمدلله متعاقب با فناوریهای زیست بومهای مختلف راه اندازی شده در کل کشور در واحدهای مختلف و با یک استاندارد خیلی جدی .
سوال: با مدل پارکها متفاوت است سراهای شما؟
طهرانچی: سراها جامع پارک هاست، پارکها را هم در درون خودش دارد. ما شعارمان این است که به جای این که دانشجو بیاید و لیسانس بگیرد و برود بیرون باید وقتی که میآید باشگاه این را تیمش کند، بعد تحویل مرکز رشدش بدهد، بعد تحویل پارک دهد، بعد صندوق نوآوری شکوفایی پژوهش فناوری خود ما تأمین مالی اش کند، بعد آزمایشگاه و کارگاه خود ما حمایتش کند، کل این مفهوم را میگوییم مفهوم سرا و پارک یک بخشی است که وقتی شرکت میشود میرود در پارک مینشیند. بحمدلله حجم شرکت هایمان بسیار زیادتر شده.
سوال: چقدر الان شرکت خروجی داشته؟
طهرانچی: الان تقریباً چیزی که مستقیم است بالای هزار تا شرکت دانشگاه آزاد دارد به نوعی.
سوال: از ابتدایی که راه اندازی شده سرا؟
طهرانچی: بله، این چهار سالی که مفهوم سرا را راه اندازی کردیم. یک نکتهای را هم بگوییم ما برای تزئین در دانشگاه آزاد کار نمیکنیم برای زینت، چرا، چون آخرش باید ما حقوق بدهیم، آخرش باید دانشگاه اقتصاد خودش را بگرداند. ما یک ریال کمک دولتی نمیگیریم و باید چرخه اقتصادی دانشگاه یک چرخه اقتصادی کامل باشد؛ لذا از هر کار زینتی به شدت فرار میکنیم و کار معنادار را دنبال میکنیم.
سوال: این که گفتید کنایه نبود به آن جاهای دیگر؟
طهرانچی: کنایه نیست، ولی واقعیت این است که شما وقتی میآیید بیرون دولت و باید حقوق بدهید به 50 هزار نفر این معنادار میشود و در این شرایط، الان مثلاً در شیلات در غذا و یک بحث جدی ما غذا است در بذر، شیلات، در بحث انرژی در همه اینها ما داریم به سمت کارهای حرفهای حتی نیروگاه سازی میرویم در مناقصه شان شرکت میکنیم، میرویم مثل بحث خصوصی ضمانت میگذاریم، همه این اتفاقات، اتفاقات واقعی است. این نکته دانشگاه آزاد را متمایز کرده که ما توانستیم سهم حتی آن چیزی که باید به عنوان نیروی انسانی و هزینه نیروی انسانی باشد، آن را به طریقی به تعادل برسانیم و دیگر همه دانشگاه هدفش این نباشد که کار کند که فقط حقوق بدهد، متأسفانه در نظام دولتی ما یک مقدار گرفتار این شدیم، دانشگاه دولتی زنده اند، چون باید حقوق بدهند کار دیگر برایش کم است.
سوال: شما دانشجوی بورسیه صنعت هم دارید؟
طهرانچی: ما بچههایی که میروند به عنوان طرح پویش، طرح در حقیقت پویش اشتغال که از همان ابتدا با صنعت اینها را جذب میکنیم معمولاً اینها در نیمه راه شهریه شان را صنعت تقبل میکند و بعد خیلی هایشان را بعد از شش ماه صنعت استخدام میکند، خیلی از اینها را من برخورد کردم، بعضیها را هم به آنها میگویند این رشته را اشتباهی آمدید و بروید رشته تان را عوض کنید. این اتفاق بورسیه نمیشود بچهها میآیند میروند شهریه شان را صنعت آنهایی که دارند پویش انجام میدهند تقبل میکند.
سوال: تعدادی آمار دارید؟
طهرانچی: 36 هزار نفر.
سوال: صحبت از این بود که کدرشته محلهایی که داوطلب ندارد در کنکور 1403 حذف میشوند؟
طهرانچی: یک تفاوت دیدگاهی را ما با دوستان وزارت علوم داریم، اقبال اجتماعی یک پارامتر است و یک نکته است، یک کمیت است، کمیت دوم مطلوبیت آمایشی است، اگر صرفاً به اقبال اجتماعی ما برویم یک دفعه شما میبینید که ضرر جدی میکنیم. مثال میگویم مثلاً الان بعضی از تخصصهایی که کشور نیاز دارد اینجا متقاضی ندارد شما باید آن را تعطیل کنید؟ ما یک نگاه دو محوره داریم، رشتهها را 4 دسته کردیم، رشتههایی که هم مطلوبیت آمایشی دارد و هم اقبال اجتماعی این رشتهها خوب است، رشتههایی که مطلوبیت آمایشی دارد، ولی اقبال اجتماعی ندارد که اینها کم نیستند، ما روی اینها داریم تغییر محتوایی، تغییر روش، تغییر شیوه ارائه میدهیم. رشتههایی هستند که اقبال اجتماعی شان خوب است، ولی مطلوبیت آمایشی ندارند. آنها را داریم در حقیقت میرویم به سمتی که فعلاً هست، ولی در آینده روی آنها حساب نکنیم و رشتههایی داریم که نه مطلوبیت آمایشی دارند در هر منطقه و نه اقبال اجتماعی، اینها دیگر رشتههایی هستند که باید جابجا شوند. البته این را برای کل کشور نمیگوییم، ما کشور را به چیزی حدود 31 مرکز استان به اضافه 60 ناحیه تقسیم کردیم یعنی وقتی ما صحبت میکنیم راجع به 91 ناحیه در کشور صحبت میکنیم، هر ناحیه را براساس اقلیم خودش، براساس مختصات اجتماعی خودش تحلیل کردیم دقیق داریم بحث میکنیم و شاید یک رشته در یک منطقه لازم نباشد، ولی همین رشته را کدرشته را برمیداریم جای دیگری میبریم و آنجا حتماً لازم است، این تفاوت نگاه ما با دوستان وزارت علوم است.
سوال: عملاً حذفی اتفاق نمیافتد؟
طهرانچی: علم نیاز است برای کشور وقتی که بد ارائه اش بدهید یا در جای خودش ارائه ندهید به مشکل میخوردید. من یک مثال بزنم شما وقتی میروید سمت بهشت زهرا یک دسته گل میفروشند یک دسته صیفی اگر این دو تا جای شان را عوض کنند نه کسی صیفی میخرد و نه کسی گل میخرد، مهم این است که سرجایش بایستد و اساساً رشته باید اگر اشکال دارد درونش درست شود، سرفصلها اصلاح شود، درسهای مهارتی اش تغییر کند و بعضی از رشتهها بله، خیلی لازم نیست، بعضی از درسها لازم نیست، ولی در کلیت ما صرفاً اگر به اقبال اجتماعی حرکت کنیم در آینده ریسک بزرگی خواهند کرد. دوره آموزش عالی 10 سال است الان داریم برای 10 سال دیگر تصمیم میگیریم، چون جوانی که امروز وارد لیسانس شود 10 سال دیگر دکتر میشود لذا باید خیلی با مراقبت نگاه کرد.
سوال: پس عملاً حذف نخواهیم داشت، معنی اش این است؟
طهرانچی: معمولاً ما آمایش محور اینها را داریم جابجا میکنیم، رشته جدید نمیگیریم، اینها را داریم اصلاح میکنیم اگر لازم بود حذف هم میکنیم خیلی تعصبی روی این نداریم.
سوال:، ولی آماری ندارید که چه تعداد یا پیش بینی و برآوردی ندارید؟
طهرانچی: آن نگاهی که برادران ما در وزارت علوم دارند به آن نگاه ما نگاه نمیکنیم، رشته معدن در کشور ما الان اقبال اجتماعی ندارد، ولی کشور ما یک کشور معدنی است، حتی من دیروز که استان کرمان بودم خود سیرجان یک منطقه کاملاً معدنی است وقتی آنجا رشته معدن مشتری ندارد یا زرند در کرمان، این را باید بیایید دستکاریهایی بکنید در رشته نه این که بگویید، چون مشتری ندارد تعطیلش کنم.
سوال: پس آن 8 هزار کدرشته محلی که گفته میشود متقاضی ندارد؟
طهرانچی: بله 8 هزار کدرشته محل است متقاضی ندارد با چیدمان جدید، با بحث غنابخشی و تغییر روش این را داریم پیگیری میکنیم.
سوال: شما برای افزایش واحدهای آموزشی از کجا کسب مجوز میکنید؟
طهرانچی: ما اساساً هیچ افزایش جدیدی نداریم، ما الان در برنامه 5 ساله تحول و تعالی دانشگاه یکسری چرخشهای تحولی داریم، راجع به نگاه جدید ما اساساً همه واحدهای ما مجوز گسترش وزارت علوم یا وزارت بهداشت را دارند، هیچ چیزی ما سرخود یعنی در حقیقت خودمان نداریم و الان هم بنا به گسترش نداریم. منتها آن چیزی که الان هست مأموریت است، یا آموزش پژوهشی میشوند، یا آموزشی فناوری یا آموزشی مهارتی، ما داریم مأموریت محوری را برای اینها. مثال میزنم ما در مدرسه واحدی داشتیم، این واحد کوچ جمعیتی در استان اصفهان صورت گرفته. این واحدی که یک روز تعداد بسیار زیادی دانشجو داشت کم شده بود ما از آموزشی مأموریتش را گرفتیم شد دانشگاه فناوری بذر، الان بذر صیفی جات را دانشگاه آزاد رکن جدی دارد در تولید بذر هیدریت با محوریت مجلسی، وظیفه اش را عوض کردیم، در این وظیفه عوض کردن ما یک نقشه راهی داریم که به تأیید شورای انقلاب فرهنگی میرسد.
سوال: یعنی عملاً توسعه کمی نخواهید داشت؟
طهرانچی: توسعه کمی ما نداریم، در مدارس ما توسعه کمی داریم ما دو تا محور جدید اضافه کردیم یکی کودکستان هاست، ما در دانشکدههای تعلیم و تربیت اسلامی مفهوم تربیت اسلامی کودک را به عنوان یک محوری گرفتیم و از وقتی که موضوع منتقل شده به آموزش و پرورش با همکاری که با وزارت آموزش و پرورش است مفهوم تربیت اسلامی کودک را به عنوان یک مفهوم محوری گرفتیم. ما باید مهدکودکهای نمونه برای کشور درست کنیم که آنجا هم تربیت مربی صورت بگیرد و هم نمونه یک مهدکودک مناسب باشد. در حوزه مدرسه هم چرا، ما در حوزه مدارس هم برای این که بتوانیم مدارس ترازی را درست کنیم توسعه آنجا داریم، فعلاً 800 مدرسه است، پیش بینی مان این است که تا دو برابر ظرفیت هست در کشور منتها اینها همه در راستای به دست آوردن مدلهای تربیتی است. ما مدرسه دار نیستیم، ولی وظیفه داریم همان طور که بیمارستان داریم برای تربیت حرفهای پزشک یا پرستار در دانشگاه هم ما مدرسه داری میکنیم برای این که الگوهای تربیتی مؤثر را به دست بیاوریم.
سوال: دانشگاه آزاد به لحاظ رتبههای علمی و غیرعلمی در منطقه و جهان وضعیتش چگونه است؟
طهرانچی: بحمدلله ما در نظام رتبه بندی اولاً رتبه بندی که در کیو اس و تایمز انجام میشود، چون حالا رتبه بندیهایی که کشور انگلیس انجام میدهد ما در آنجا ورود نکردیم، ما در شانگهای در رشته مکانیک رتبه 47 جهانی را داریم در چهار رشته مهندسی دیگر رتبه زیر 100 داریم که به همین اعتبار 5 رشته مهندسی را در عراق تنها دانشگاه ایرانی که توانست در کشور دوست و برادرمان عراق شعبه بگیرد دانشگاه آزاد اسلامی است به لحاظ این جایگاه علمیاش، مثلاً در نانو مؤسسه برتر کشور و به اعتراف آمریکاییها در 20 مؤسسه اول دنیاست و دانشگاه آزاد اسلامی در این حوزهها شاید در دنیا بیشتر شناخته شده است تا در داخل، چون اکثراً به حجم گسترده دانشگاه آموزشی میشناسند بحمدلله در پژوهش رتبههای خوبی داریم الان هم در مباحثی مثل پوآنتوم، مثل هوش مصنوعی، مثل بذر حرکتهای خیلی خوبی داریم انجام میدهیم.
سوال: راجع به سامانههایی که عرضه خدمت میکنند از طرف دانشگاه آزاد حالا اگر چه انتظار میرود دانشگاه آزاد با این حجم دانشجویی که دارد به پنجره واحد وزارت علوم یا سامانههای ملی، پنجرههای ملی متصل باشد، این اتصال وجود ندارد، درست است؟
طهرانچی: یک خلائی در کشور وجود دارد، در نظامات دولتی وقتی نگاه میکنند یک نوع فقط دولت را به عنوان مرجع کار میشناسند. ما در وزارت علوم 20 درصد دانشجویان کشور را جا دادیم، یعنی خود دانشگاه های دولتی حجم 20 درصدی دارند و دانشگاه بهداشت و درمان هم 7 درصد، ولی دانشگاه آزاد یک جمع 40 درصدی را در خودش جای داده، متأسفانه دولت در این حوزه شما نمیبینید که خیلی رویههای جدید را به مشروعیت بشناسد و حمایت کند از اتصال بخشهای غیردولتی به خودش. دستورالعملها مشخص نیست ما فقط در نظام درآمد هزینه هایمان را در نظام دولتی وزارت اقتصاد هر سال ثبت میکنیم که هر سه ماه یک بار آنها کنترل میکنند، ولی در بقیه عملاً هیچ قانونی وجود ندارد و هیچ تدبیری وجود ندارد که حمایت کند، چون در دیتا داده که میدانید هم امنیت آن خیلی مهم است، هم حفظ آن، هم به دست آوردن شان، در این جهت معمولاً دوستان ما در دولت باید به نظر من دولت الکترونیک بیایند پیوست بخشهای غیردولتی به خودشان را انجام دهند که ما بتوانیم برای این هم حمایت بگیریم از آنها.
سوال: یعنی خودتان تمایل اش را دارید، ولی به لحاظ قانونی ساز و کار تعریف شدهای ندارید؟
طهرانچی: اصلاً ما را نمیبینند، یعنی دوستان دولت الکترونیک، چون تدبیر میکنند فقط بخشهای دولتی را میبینند بعد میگویند بخش غیردولتی وصل شود. برای بخشهای دولتی هزینههایی را میگذارند، بعد حتی ما یک مشکلی که داریم بعضی وقتها دادهها را که میگیرند بخشهای دولتی با آن کار درآمد اختصاصی هم دارند، اینها وقتی که با بخش غیردولتی صحبت میشود باید یک مقدار بیاید جدیتر تعامل کنند، ما آماده ایم. ما الحمدلله در این پنج ساله در دانشگاه آزاد خیلی روی بحث سامانهها جدی کار کردیم، سامانههای یکپارچه در همه حوزهها و آمادگی داریم که به صورت مستقل به عنوان همان سهمی که در سهم دانشجویی داریم انشاءالله خدماتمان را متصل کنیم.
سوال: الان چقدر از خدمات دانشگاه آزاد الکترونیکی است؟
طهرانچی: مهم یکپارچگی است، بالاتر از الکترونیکی بودن، بحمدلله هم آموزش و هم پژوهش ما، نظام مالی ما، نظام اداره دانشگاه همه نظام یکپارچه و الکترونیک یعنی در فضای مجازی شکل گرفته و اتفاقات خیلی خوبی افتاده، ما شاید پیشروتریم یعنی در حتی استعلام مدارک الان بانک داده ما 7 میلیون فارغ التحصیلمان را در درون خودش دارد در صورتی که دوستان دیگر هنوز نتوانستند جمع شان را کامل کنند، باید به نظر من ساز و کارهایی انتخاب شود که بتواند این مجموعه به مشروعیت شناختن وصل شود نه فقط بگویم وصل شود.
سوال: حالا در سامانه شما آموزشیار شما خیلی معروف است حالا در انتخاب واحد، ثبت نام و اینها دانشجویان روزانه سر و کار دارند، ولی خود همان هم یک چالشهایی دارد از جمله چالشهایی که گفته میشود این است که مثلاً یک دانشجو مثلاً مصداقاً گفتند در دانشکده علوم سیاسی مثلاً واحد علوم تحقیقات شمال این دانشجو میتواند دو تا درس را برای یک روز مشترک، یک ساعت مشترک بردارد بعلاوه این که آزمون او هم در یک ساعت واحد اتفاق میافتد یعنی در اصل این موازی کاری خیلی اذیت کننده میشود برای دانشجویان؟
طهرانچی: در کشور تجربه سامانههای بزرگ خیلی جدی نیست، ما از قبل از کرونا در آموزش رفتیم سراغ نظام یکپارچه تا قبل از این سیستمهای محلی بود، بحمدلله این به ما اجازه داد که حتی کرونا را به خوبی بتوانیم پشت سر بگذاریم، یعنی ما اطلاعات یکپارچه را داشتیم، شما میدانید مثلاً در بحبوحههای ثبت نام ما یک میلیون و 300 دانشجو میخواهد در فضای 10 روزه ثبت نام کند، اینترنت هم میدانید بعضی وقتها سرعتها خوب است بعضی وقتها سرعتها خوب نیست شما مجبور میشوید که بعضی از قفلها را بردارید که کار سریعتر صورت بگیرد، این تجربه یک تجربهای است که ما خودمان میدانیم بعضی جاها را به عمد سبک میکنیم، چون ما دو تا بحث داریم دقت، سرعت، دانشجو از ما سرعت را میخواهد همزمان هم دقت را میخواهد، ولی شرایط حاکم محیطی اجازه نمیدهد که بعضی وقتها شما هر دو را به هم بهینه کنید لذا خیلی تغییر کرده من امسال در اربعین بعد از روز چهارم که رسیدم کربلا ما عادت کرده بودیم هر کسی به ما میرسید درباره آموزشیار یک چیزی به ما میگفت من دیدم یکی آمد و گفت آقای دکتر سلام امروز ثبت نام کردم خیلی خوب بود، خیلی جالب بود برای من و چون گسترده است یک سامانه جامع است هر ترم عزیزانی که با آن درگیر هستند میدانند بهتر میشود و داریم به سمتی میرویم که حتی هوشمند شود، ولی به هر حال ویندوز هم که اول آمد در دنیا، اول ویندوز امروز نبود، سال به سال بهتر شد.
سوال: یعنی خیلی زود بهتر شد؟
طهرانچی: نسل ما میدانند از ویندوز یک تا الان خیلی فرق دارد.
سوال: الان هر بار هم که وارد میشوید آن احراز هویت را میخواهید درست است در آموزشیار؟
طهرانچی: نه یک کمی امنیت بحثی جدی است، چالشهای امنیت داده خیلی بحث جدی است این روزها. شما اتکهایی که میشود، حملههایی که میشود ما یک مقدار هم از آن جهت محدودیت داریم یعنی ما چیزهایی را میتوانیم بردایم، ولی از این طرف در دانشگاه آزاد ما هر بار که ثبتنام داریم حملات جدی داریم، ولی الحمدلله با موفقیت پشت سر گذاشتیم و نتوانسته اند خدارا شکر حملههایی صورت بدهند، لذا بحث امنیت هم بحثی است که دست ما را یک مقداری میبندد. این احراز هویتهایی که بعضی وقتها اذیت کننده است به خاطر این که ما در فضای مزاحم هم این کارها را باید پیش ببریم.
سوال: مصداقاً دانشجویان مثلاً رشته ارتباطات و علوم سیاسی از نداشتن استاد راهنما گلهمند هستند و گفتند که دو سه ترمی است که منتظر استادراهنما و ارائه رساله خودشان هستند؟
(پخش گزارش)
طهرانچی: ارتقا علمی و وجاهت علمی و دفاع از شأن علمی خصوصاً دوره دکتری یکی از وظایف این دوره مدیریت دانشگاه بود. وقتی که من و همکارانمان وارد دانشگاه شدیم دیدیم که یک آشفتگی وجود دارد، یک استادی میتواند نامحدود نگویم در یک سال 4 برابر این حدی که الان ما گذاشتیم دانشجو بگیرد و یک مقاطعی هم وزارت علوم و در دوران دولت قبل هم وزارت علوم و دانشگاه آزاد با هم یک هماهنگیهایی کرده بودند تعداد خیلی زیادی دانشجوی دکتری گرفته بودند به عنوان مثال ما ظرفیت مان 10 هزار نفر است آن مقطع آقایان یک بار 29 هزار تا ظرفیت ارشدمان یک چیزی حدود 90 هزار نفر است چیزی حدود 180 هزار تا ارشد میگرفتند. ما وقتی وارد شدیم دوستان با سامانه پژوهش یار کار میکنند، سامانه پژوهش یار نکات زیادی را در خودش دارد، یکی از نکاتی که دارد 50 هزار زمینه پژوهشی را در قالب 50 تا مسئله اساسی و برنامه علمی در اختیار دانشجو قرار میدهد که امروز 35 درصد پایان نامه و رسالههای ما همسوبا این هدف و مأموریتهایی که تعریف شده دارد انجام میشود و یکپارچه هم است. یکی از بحثهای جدی ما روی این سامانه حدگذاشتن روی ظرفیت یک استاد است، ما معتقدیم که یک استاد توانش بی نهایت نیست و در کل کشور، کل سال 15 تا دانشجوی ارشد را بیشتر نمیتواند، چون هر ارشدی 6 ماه باید طول بکشد و هر دانشجوی دکتری یک سال باید با او کار کند و هر دانشجوی دکتری که میگیرد 4 تا ارشد برای او حساب میشود. عملاً یک ظرفیت معقولی را برای استاد در نظر گرفته است. دانشگاه آزاد از طرف دیگر در نظام دانشگاه آزاد متفاوت است با دانشگاه دولتی، دانشگاه دولتی ما نظام استاد به دانشجویشان باید یک به 21 باید در برنامه ششم باشد، ما یک به 43 است، ما هزینه تمام شدهمان یک پنجم دانشگاه دولتی است یعنی ما در ترم چیزی حدود 6 میلیون و نیم است دانشگاههای دولتی چیزی حدود 35 میلیون تومان است. فاصله 6 و 900 ما تا 35 میلیون تومان یعنی ما نسبت به نظام دولتی یک پنجم داریم دانشگاه را بهره ورتر اداره میکنیم. هیئت علمی ما دو گونه داریم یکسری هیئت علمی مستقر میگوییم هیئت علمیهای پیوسته، تا الان میگفتند مدعو حق التدریس الان به آنها میگوییم هیئت علمی وابسته، چون این نظام با دانشگاه دولتی فرق دارد، دانشگاه دولتی میگیرد، پولش را هم دولت میدهد و خیلی هم گران اداره میکند. در دانشگاه آزاد این نظام هیئت علمی وابسته با توجه به رشتهها و میزان تحصیلات تکمیلی در هر رشته دارد از اول امسال داریم جذب میکنیم که این مشکل بچهها را حل کنیم، این نکتهای که فرمودند درست است و ما با طرح هیئت علمی وابسته که در شش ماه اول داریم چیزی حدود 26 هزار نفر از عزیزانی که هم تجربه دارند و هم دکتری دارند و هم در جاهای مختلف کار میکنند بعد با خود ما هم در چارچوب حق التدریس کار میکردند. ما الان داریم به صورت هیئت علمی وابسته وارد دانشگاه میکنیم در نظام جذب هم ثبت نام کردند و همه آن مراتب جذب هیئت علمی برای آنها انجام میشود و انشاءالله ما امیدواریم از ترم دیگر این مشکل را نداشته باشیم و انشاءالله به طور مشخص از همان ابتدا بتوانند استفاده کنند. یک نکته مهم که بچهها علاقمند هستند با افراد خاصی کار کنند، ولی ما الان اجازه دادیم در سامانه از کل کشور بتواند استاد جذب کند و، چون سامانه پژوهش یار کشوری است این امکان هم در اختیارشان است، ولی انشاءالله خصوصاً ارتباط رسانه ، چون اینجا مشتریمان در این حوزه بیشتر است انشاءالله بتوانند استادان خوبی را پیدا کنند به شرطی که همه نخواهند با یک نفر دو نفر کار کنند.
سوال: اینهایی که فرمودید وابسته به این استادان در چه مقطعی هستند خودشان؟
طهرانچی: اینها کسانی هستند که دکتری دارند، تجربه دارند، مثلاً قضات دیوان عالی کشور در رشته حقوق، باز خود قوه قضائیه ما هماهنگی داریم و کسانی که سالها 10 سال، 20 سال کار قضایی خیلی قویای انجام دادند و دارای دکتری هستند، اینها همه مراتب به عنوان هیئت علمی وابسته در دانشگاهها مشغول شدند. در حوزه رسانه هم کسانی که دکتری دارند و تجربههای خوبی دارند، اینها هم همین طور. در دانشگاه آزاد دانشجوها به جامعه نزدیکترند، دانشگاه نخبگانی نیست، وظایف دانشگاه نخبگانی فرق دارد آنجا هیئت علمی فقط مال خودش است، در دانشگاه آزاد ما چیزی حدود 24 - 25 هزار تا هیئت علمی داشتیم 32 هزار تا حق التدریس، امسال تفاوتی که از امسال شروع کردیم هیئت علمی پیوسته به اضافه هیئت علمی وابسته که هیئت علمی جذب ما مصوب کرد به اضافه دستیاران آموزشی که دستیاران آموزشی که برای دورههای کارشناسی از میان بچههای دکتری دانشگاه آزاد در سالهای بالا آنها را انتخاب کردیم و هیئت علمی وابسته که کسانی که مسیر جذب هیئت علمی را طی میکنند تا الان از 26 هزار نفری که نامزد شدند 2 هزار و 600 نفر را جذب کردیم، یعنی مصاحبههای خیلی جدی دارد. کیفیت بسیار بالاتر میشود چرا، چون اینها افرادی هستند که شما در نظر بگیرید یک کسی که 20 سال برای دانشجوی حقوق درسهایی که به قضا نزدیکتر است کسی که قوه قضائیه هم دکتری دارد، هم کار حرفهای جدی کرده مسلماً کمک است. کسی که کار ساختمانی کرده و دکتری دارد و در حوزههای مثلاً ساختمانی برای دانشجویان عمران آنجا مؤسسه دارد. البته من بگویم در رشتههای مهندسی و اینها کمتر است ما چند رشته علوم انسانی است که اقبال اجتماعی بالاست، آنجاها را باید بین استادان وابسته و استادان پیوسته نسبت را گذاشتیم که نباید واحدی مشکل داشته باشد.
سوال: تعداد دانش آموختگان مقطع دکتری را فکر نمیکنید که به لحاظ نیازی که در جامعه وجود دارد یا در بازار کار وجود دارد خیلی بالاتر شدند؟
طهرانچی : اشکالی هست ما اشباع کاذبی در کشور احساس میکنیم. ما 65 درصد آماری که دارند از بچههای دکتری 65 درصد ضریب اشتغالشان است، پایینترین مال کاردانی است، هر چه تحصیلات میرود بالاتر اشتغالشان بالاتر است. ما تعداد محقق در میلیونمان خیلی پایین است ما هنوز به هزار نمیرسیم در کشورهای پیوسته تا 7 هزار میرود، اگر دانشجوی دکتری سر جایش بنشیند که خودش یک موتور محرکه، یک کار دانشبنیان باشد ما هنوز تا آنجا فاصله داریم، ما 10 هزار تا میگیریم 10 هزار تا وزارت علوم میگیرد در سال 20 هزار تا، اشکال عمده این است که جهتمند نیست، حل مسئلهای نیست و برای اینها در آن حوزه ما یک مقدار نظام شغلی را با دکتری وصل کردیم مثلاً ما میگوییم نمایندگی حتماً ارشد باید داشته باشد، بعضی از مشاغل را وصل کردیم این را اگر کنار بگذاریم که بیاییم طراحی نظام فقط نظام دولتی را نبینیم طراحی اشتغال را در کشور ببینیم ما یک هرم متعادلی را لازم داریم، این هرم متعادلی که بعد دنیا هم دارد فناورتر میشود، دنیا هم دارد پیچیدهتر میشود، ما باید یک زمان را کم کنیم، زمان لیسانس تا دکتری 10 سال 11 سال طول میکشد، در دنیا دارند این زمان را کم میکنند، باید به 7 سال کاهش دهیم، ولی این نیست که در این دنیای پیچیدهتر ما سواد لازم نداریم برای مواجه با آن، لذا در این بحث یک مقدار وقتی که بله دکتری همین طور بیایید تولید کنید میگویید زیاد است، ولی واقعیت این است که این مسیر به نظر من به هیچ وجه زیاد نیست برای کشور، ولی دوران آن طولانی است.
سوال: یکی از بحثهای شیرین در دانشگاه آزاد بحث شهریهها و افزایش شهریه هاست، سال 1401 آذر ماه حتی فکر کنم گفتند اگر کسی افزایش پرداخت نکند کارت ورود به جلسه هم صادر نمیشود برایش؟
طهرانچی: اولاً عرض کردم همه مقاطع ما اگر متوسط بگیریم 6 میلیون و 900 هزار تومان میشود متوسط یک ترممان، همین عدد برای دانشگاه دولتی 35 میلیون تومان است، همین عدد در دانشگاه پیام نور بیشتر است. ما از 2 میلیون و 500 کاردانی شروع کردم تا مثلاً 33 میلیون دکتری حرفهای در بخش بالینی اش. این بازه شهریه ما است. چون ما 50 هزار نفر دانشجو در دکتری داریم ما چیزی حدود 180 هزار - 190 هزار در کارشناسی ارشد که متوسط ارشد چیزی که در میآید حالا 9 میلیون است، بعد ما متوسطمان این هم هست دوستان تهران مرکز علوم تحقیقات را میبینند ما اینجا بیشترین را وقتی میرود در یک شهر کوچک این شهریه 50 درصد کمتر میشود ما این متوسط را داریم، رشته به رشته متفاوت است، یک جدول بزرگی است که در 18 مرحله 18 رشته محل فرق میکند. حقوق را در تهران مرکز ما بخوانند یا در یک شهر دور افتاده کاملاً متفاوت است. این یک نکته. نکته دوم، ما از دولت هیچ پولی نمیگیریم، حتی ما 8 درصد شهریهمان هم مربوط به بچههای بنیاد شهید است که معمولاً با تأخیر زیاد همیشه از دولت طلبکاریم، الان رقم بالای هزار و 500 میلیارد طلبکاریم، پس یک 8 درصد شهریه مان این طور میماند، ما باید ماهانه حقوق بدهیم وقتی که ورودی نداشته باشیم خروجی هم نداریم. شهریهای که میگیریم معادل هزینه نیروی انسانیمان است، لذا وقتی که عقب میافتد ما همین ماه از ماههای بحرانیمان مثلاً یکی همین آبان که گذشت چرا، چون ما از سال مالی شروع میشود لذا یک همکاری دو طرفه است که ما باید حتماً از این طرف شهریه را بگیریم، آن طرف شهریه را بدهیم. الان با بانکها وارد بحث شدیم و این را باید نظام بانکی ما بیاید حمایت کند یعنی ما نباید حمایت کنیم، چون ما باید از این طرف نقد حقوق بدهیم. ما الان با برخی از بانکها وارد بحث شدیم که کل شهریه 100 میلیون تومان دکتری را بدهد بعد با ما ماه به ماه کار کند.
(پخش گزارش)
طهرانچی: اولاً ما هیئت مرکزی جذب داریم، دانشگاه آزاد هیئت مرکزی جذب مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد، هیئتهای اجرایی جذب استانی دارد و این اطلاعات یک نکته. نکته دومی که دوستان فرمودند چرا از دولت تبعیت میکنید، این نظام افزایش حقوق ما موظفیم وقتی که وزارت کار حداقلها را اعلام میکند نمیتوانیم تبعیت نکنیم، شما وقتی یک دفعه در کشور میآیند 57 درصد افزایش میدهند پایه را شما باید این را تبعیت کنید، دوستانی که این صحبت را کردند شاید یک مقداری با مسائل قانونی کشور آشنا نبودند. وقتی که در مهرماه دولت اولین بار افزایش حقوق هیئت علمی را دارد ما هم باید تبعیت کنیم. ما در این سه سال اخیر مجبور شدیم به خاطر افزایشهایی که دولت داشت ما هم سه برابر افزایش حقوق و دستمزد کارکنان را داشته باشیم به خاطر شرایط تورمی کشور، لذا این نکتهای که دوستان میگویند چرا این اتفاق میافتد.
سوال: اشاره میکنید استادانی میآورند که خودشان؟
طهرانچی: راجع به استاد وابسته این تعبیر هم غلط بود، ما استاد وابسته داریم ماهانه حقوق میدهیم حق التدریس بعضی وقتها دو سال و سه سال حقوق نمیدانند. یکی از دلایلی که ما آمدیم استاد وابسته آوردیم این بود که ما بتوانیم ماهانه حقوق بدهیم و ماهانه هم از حق التدریس بیشتر میشود، یکی از بحثهای درون دانشگاه که بعضی از واحدها اشکال میگرفتند میگفتند شما دارید یک باری را متوجه میکنید، من همیشه بحثم این بود که ما نباید کم فروشی کنیم، بحث دانشجو به عنوان دستیار آموزشی من خودم به عنوان کسی که در دانشگاه شهید بهشتی لیسانس و فوق لیسانس گذراندم، من همان ترم اول فوق لیسانس میرفتم سر کلاس لیسانس، این تجربه، تجربه موفقی است که در دنیا هم وجود دارد. هر 10 نفر اینها یک استاد پشتیبان دارند، استان پشتیبان کنترل میشود برای سال یک کارشناس و اینها همه مصاحبه شدند بچههایی هستند که ما اینها را یک طرح پرورش استادی داریم در دنیا هم است، تحت عنوان طرح تربیت استاد آینده در دانشگاههای ایالات متحده است، در اروپا است، همه دانشگاههای معتبر دنیا دارند و اینها را ما از یک جمع بزرگ هم انتخاب کردیم با مصاحبه و با مسائل دیگر. پس این چیزی که اتفاق افتاده دقیقاً با نگاه کیفیت است نه با نگاه کاستن کیفیت. ما وقتی حق التدریس داشتیم حق التدریس تعهدی به ما نداشت، ولی وقتی که کسی در مجموعه خود ما میآید این تعهد دارد برخلاف آن چیزی که دوستان یک مقدار فضا را چالشی مطرح کردند. ما به راحتی اشکالات کار را برای اصلاح میپذیریم اصلاً در این حوزه حرفی نداریم، ولی واقعیت این است که ما فقط وزارت علوم هم نیست، ما بخش جدی از وزارت بهداشت را هم گفتم 40 درصد پرستاری کشور را داریم، دانشگاه آزاد یک فرصت است برای کشور.
سوال: شما اشاره کردید که برای مدیریت دانشگاه آزاد سعی کردید که وابستگیتان را به شهریه کم بکنید یعنی از 80 به 50 رسیدید، درست است، پس از یک طرف وابستگی شما به شهریه کمتر شده از آن طرف هم اشاره کردید که دانشگاه را دارید بهره ورتر اداره میکنید این میزان دستمزدی که پرداخت میکنید به نسبت وزارت علوم و اینها کمتر است در عین حال.
طهرانچی: نه دستمزدمان هم عرض است الحمدلله.
سوال: یعنی همان سیکلی که در وزارت علوم پرداخت میشود؟
طهرانچی: با 10 درصد یا 15 درصد اختلاف ما میپردازیم، حتی ما سقف حقوق نداریم، ما سقف پاداش بازنشستگی نداریم.
سوال: چرا در حالی که شما وابستگیتان به شهریه کمتر است، ولی باز افزایش شهریه میخواهید؟
طهرانچی: نه. شهریه تورم روی 49 است ما 15 درصد، 20 درصد، 25 درصد. 50 درصد کمتر از 13 است ما نصف تورم را داریم افزایش میدهیم و لذا در این بحث آن نیست.
سوال: یعنی خدا را شاکر باشیم که بیشتر از این نشده شهریه؟
طهرانچی: الان متوسط در یک مهدکودک ببینید چه خبر است و 35 میلیون تومان دولتی دارد اداره میکند همین را.