تصویر| نگاهی به اشیای مرموز مقبره‌های مصر باستان، چه چیزهایی در دنیای پس از مرگ به انتظار مومیایی‌ها نشسته بود؟

به گزارش سرویس تاریخ پایگاه خبری سوفیانیوز، مصریان باستان را بیشتر به‌خاطر مقبره‌های باشکوه و مراسم خاکسپاری پرزرق و برق می‌شناسیم. باستان‌شناسان با کاوش در گورستان‌ها و مقبره‌های چندهزارساله مصر مجموعه متنوعی از آثار تاریخی را کشف کردند که در ادامه به 13 اثر تاریخی که بارها در گورهای باستانی مصر کشف شده‌اند، می‌پردازیم.

مصریان باستان گاهی داخل تابوت‌های سنگی دفن می‌شدند که با نقش و نگارهایی تزئین شده بودند. گاهی اوقات، این تابوت‌های مجلل شامل هیروگلیف‌هایی هستند که نام فرد متوفی را مشخص و برای آن‌ها آرزوی آرامش می‌کند. تابوت‌های سنگی همچون عروسک‌های ماتریوشکای کنونی می‌تواند چندین تابوت را شامل شود که داخل دیگری قرار گرفته‌اند و جسد مومیایی‌شده نیز در مرکز آن قرار می‌گیرد.

تابوت با توجه به میزان ثروت فرد متوفی از مواد مختلفی ساخته می‌شود. برای مثال تابوت «توت‌عنخ‌آمون»، فرعون مصر باستان از حجم زیادی طلا ساخته شده است.

پرتره‌های مومیایی تصاویر واضحی از فرد متوفی را به تصویر می‌کشند. نمونه‌هایی از پرتره‌های مومیایی که روی صفحات چوبی نقاشی شده‌اند در فاصله بین اواسط قرن یکم تا اواسط قرن سوم میلادی خلق شده‌اند.

این پرتره‌ها به مومیایی افراد متصل می‌شدند و استفاده از آن‌ها در شهرها و روستاهای «فیوم» رایج‌تر بود، البته نمونه‌هایی از این نوع پرتره‌ها در سایر نقاط مصر نیز کشف شده است.

مصریان باستان مجسمه‌های اوشابتی‌ را با هدف خدمت‌رسانی مجسمه‌ها به فرد متوفی در زندگی پس از مرگ به همراه او دفن می‌کردند. هر فرد با توجه به نوع مقبره، ممکن است با تعداد مختلفی «اوشابتی»‌ دفن شود. «اوشابتی»های ساده با استفاده از سرامیک ساخته می‌شدند و مجسمه‌های نفیس‌تر طلاکاری می‌شدند.

بر اساس مطلبی که در کتاب «جهان مصر باستان:‌ دانشنامه‌ای از زندگی روزمره» نوشته شده است، معمولا طلسم‌هایی روی مجسمه‌های «اوشابتی»‌ نوشته می‌شد تا آن‌ها را به طور جادویی در جهان پس از مرگ به حرکت درآورد.

مصریان باستان ظرف‌های مخصوصی را برای نگهداری از احشائی خلق می‌کردند که در جریان روند مومیایی کردن از جسد فرد خارج می‌شود. هر یک از این اعضاء داخلی از جمله ریه،‌ کبد، روده‌ها و معده در ظرف‌های مخصوص خود قرار می‌گرفتند.

مصریان باستان معتقد بودند که چهار پسر «حوروس»،‌ ایزد مصریان باستان از هر یک از این اعضاء بدن محافظت می‌کند. «حاپی» از ریه محافظت می‌کند و «ایمست»، «داموتف» و «کبه‌سنوف» نیز به ترتیب محافظان کبد،‌ معده و روده‌اند. این ظروف گاهی درون یک صندوقچه قرار داده می‌شدند و سپس در مقبره قرار می‌گرفتند. ظروف نگهدارنده احشاء‌ مقبره «توت‌عنخ‌آمون» در صندوقچه مرمرین قرار داده شده بودند.

مومیایی‌های مصری گاهی اوقات در فاصله 332 پیش از میلاد تا 395 میلادی به همراه زبان‌هایی از جنس طلا دفن می‌شدند. این امکان وجود دارد که مصریان این زبان‌های از جنس طلا را با این هدف به همراه مومیایی‌ها دفن می‌کردند که متوفی بتواند به کمک آن‌ها در دنیای پس از مرگ صحبت کند.

نقاشی‌های دیواری گاهی اوقات مقبره‌های مجلل مصریان باستان را تزئین می‌کردند. هنرمندان نقوش مختلفی از جمله پرتره‌های متوفی، تصویر خدایان، تصاویری از متوفی در حال احترام به خدایان و نقاشی‌هایی از مردمی را که در سوگ متوفی بودند، خلق می‌کردند.

آثار هنری مقبره‌ها گاهی اوقات تصاویری از زندگی روزمره در مصر و همچنین گیاهان، حیوانات و حیات وحش را به تصویر می‌کشیدند. همچنین گاهی اوقات هیروگلیف‌هایی در کنار نقاشی‌های دیواری خلق می‌شد و اطلاعاتی در مورد اینکه چه کسانی در مقبره دفن شده‌اند و در طول زندگی خود چه کرده‌اند ارائه می‌کرد.

طلسم‌هایی به شکل سوسک‌های سرگین غلتان نیز گاهی اوقات به همراه اجساد مصریان باستان دفن می‌شدند. به گفته یک استاد دانشگاه،‌ مصریان معتقد بودند که سرگین غلتان مقدس همان چیزی است که خورشید را در آسمان به حرکت درمی‌آورد؛ درست مانند سوسکی که توپی از سرگین را روی شن‌ها حرکت می‌دهد.

برخی از این طلسم‌های کوچک شبیه به سوسک سرگین غلتان تاحدی با جزئیات حکاکی ‌شده‌اند که می‌توان گونه‌های دقیق آن‌ها را تشخیص داد. این طلسم‌ها به کتان مومیایی متصل می‌شدند و به اعتقاد مصریان به عنوان محافظ برای متوفی عمل می‌کردند.

مصریان باستان گاهی اوقات مجسمه‌هایی را در مقبره قرار می‌دادند. در برخی از موارد،‌ این مجسمه‌ها تصویرگر خدایان بودند. برای مثال در ژانویه سال 2024 باستان‌شناسان اعلام کردند مجسمه‌ تصویرگر «هارپوکراتس»، خدای یونانی را به شکل کودکی که دست خود را به علامت سکوت بر دهان گرفته است، در یک مقبره حدودا 2000ساله در سقاره کشف کرده‌اند.

این مجسمه‌ها ممکن است برای نشان دادن ارادت مذهبی متوفی در مقبره قرار گرفته باشند.

در برخی موارد نیز مجسمه‌هایی به شکل متوفی و اعضای خانواده او در مقبره قرار داده می‌شدند. برای مثال در آوریل سال 2023،‌ باستان‌شناسان اعلام کردند که مقبره 3300 ساله‌ای را در سقاره کشف کرده‌اند که به مردی به نام «Panehsy» تعلق دارد. باستان‌شناسان با کاوش در داخل این مقبره مجسمه‌هایی را به شکل این مرد و اعضای خانواده او کشف کردند که روی دیوار تراشیده شده بودند.

مجموعه متنوعی از جواهرات از جمله گردنبند، حلقه و سنجاق سینه به همراه متوفی در مصر باستان دفن می‌شد. هر چه فرد متوفی ثروتمندتر ‌بود، جواهراتی که به همراه او دفن می‌شدند نیز مجلل‌تر بودند.

برای مثال،‌ در مقبره «توت‌عنخ‌آمون» تعداد زیادی جواهر از جمله نوعی زیور مجلل که روی قفسه سینه نصب می‌شد،‌ کشف شد.

گاهی اوقات حیوانات مومیایی‌شده نیز در مقبره‌ها دفن می‌شدند. به گفته «لیزا صباحی»، استاد مصرشناسی در دانشگاه آمریکایی قاهره،‌ این حیوانات ممکن بود حیوانات خانگی مورد علاقه متوفی باشند که برای زندگی پس از مرگ به همراه او دفن می‌شدند. گاهی اوقات نیز بقایای حیواناتی همچون گاو،‌ اردک و غاز برای پخته‌شدن آماده و سپس مومیایی می‌شدند تا متوفی و احتمالا حیوان خانگی او بتوانند در زندگی پس از مرگ از آن‌ها تغذیه کنند.

مصریان باستان گاهی اجساد را به همراه نقاب‌هایی که روی صورتشان قرار داده شده بود،‌ دفن می‌کردند. بر اساس آنچه توسط «موزه هنرهای زیبای بوستون»‌ منتشر شده است،‌ این نقاب‌ها تصویر ایده‌آلی از متوفی را به نمایش می‌گذارند. این نقاب‌ها گاهی از موادی شبیه به گچ،‌ گاهی از پارچه و در موارد نادری از فلزات ارزشمند ساخته می‌شدند. در سال 2018، باستان‌شناسانی که در سقاره فعالیت می‌کردند یک نقاب نقره طلاکاری‌شده را کشف کردند که به یک کاهن تعلق داشت.

باستان‌شناسان همچنین نسخه‌های کوچکی از قایق را در مقبره مصریان باستان کشف کرده‌اند. یک نمونه قابل‌توجه از این نوع قایق‌ها در مقبره حکمرانی که در حوالی 4000 سال قبل زندگی می‌کرد و به همراه 55 قایق کوچک دفن شده بود در «دیر البرشا» کشف شد. به نظر می‌رسد که یکی از این قایق‌ها مشغول انتقال مومیایی متوفی باشند.