معرفی 3 کتاب که مسیر زندگی مهران مدیری را عوض کرد / معرفی شاهکارترین رمان های تاریخ از مرگ ایوان ایلیچ تا جان شیفته

جملاتی از متن کتاب آناکارنینا نوشته لئو تولستوی

او همان‌طور که تلاش می‌کرد آن زن را نگاه نکند، از پله‌ها پایین رفت؛ انگار که او خورشید بود. با این وجود، مرد او را دید؛ مثل خورشید، حتی بدون نگاه کردن.

من فکر می‌کنم… اگر این درست باشد که به اندازه‌ی تمام سرها، ذهن‌هایی وجود دارد؛ پس به اندازه‌ی تعداد قلب‌ها نیز، عشق‌های متفاوتی هست.

عشق؛ دلیل بی‌علاقه بودن من به این واژه، این است که برایم زیادی باارزش است؛ بسیار بیشتر از چیزی که بتوانی درک کنی.

با زیر و رو کردن روحمان، ما همیشه به‌دنبال چیزی می‌گردیم که بی‌خبر در آن‌جا مانده است.

طولی نکشید که او احساس کرد ارضای امیالش، دربرابر کوهی از انتظاراتی که داشت، فقط به اندازه‌ی یک دانه برایش شادی به‌همراه آورد. تحقق این امر به او اشتباهی جاودانه را نشان داد؛ این‌که انسان‌ها تصور می‌کنند که شادی آن‌ها به تحقق رویاهایشان وابسته است.

من همیشه عاشقت بوده‌ام، و وقتی عاشق کسی هستی، عاشق تمام او می‌شوی؛ مرد یا زن، همان‌طور که هست، نه آنطوری که تو او را می‌خواهی.

خانواده‌های خوش‌حال، همه مثل یک‌دیگرند؛ اما خانواده‌های غمگین، هرکدام به‌روش خودشان غمگین‌اند!

• اما قانون عشق ورزیدن به دیگران با دلیل قابل فهم نیست؛ چراکه استدلال‌پذیر نیست.

اگر انسان اصلاً دچار پوچی نباشد، هیچ دلیل خوبی برای زندگی کردن ندارد.

ورونسکی در آن نگاه کوتاه فرصت یافت سرزندگی سرکوفته‌ای را که بر چهره‌اش جولان می‌داد و میان دو چشم برّاقش جابجا می‌شد و آن لبخند ناچیزی را که به لبش انحنا می‌داد، دریابد.

اتفاقی جادویی برایم رخ داده است؛ مثل خوابی که انسان در آن احساس وحشتناک و غریبی دارد، و ناگهان با این آگاهی که چنین وحشتی وجود ندارد، از خواب می‌پرد؛ مرا از خواب پرانده‌اند!

اما خوش‌حالم که مرا همان‌گونه که هستم می‌بینی. ورای هرچیز، هرگز نمی‌خواهم مردم فکر کنند که تصمیم دارم چیزی را به آن‌ها اثبات کنم. من نمی‌خواهم هیچ‌چیزی را اثبات کنم، فقط می‌خواهم زندگی کنم؛ که هیچ اسیبی به کسی جز خودم نرسانم. این حق را دارم، ندارم؟!

تمام دخترهای دنیا به دو دسته تقسیم شده بودند: دسته‌ی اول شامل تمام دخترهای جهان به‌جز او، و آن‌ها تمام عواطف معمولی انسانی را داشتند و دخترانی عادی بودند؛ درحالی‌که دسته‌ی دوم -فقط خودِ او- هیچ ضعفی نداشتند و از تمام بشریت برتر بودند.

بعضی اوقات او (آنا) نمی‌‍‌دانست از چیزی که آرزو می‌کرد، می‌ترسید: چه این‌که آن‌چه بوده، یا می‌توانست باشد را، آرزو می‌کرد یا از آن می‌ترسید، و مخصوصاً چیزی که آرزویش را می‌کرد؛ او نمی‌دانست.

اگر به دنبال کمال بگردی، هرگز خشنود نخواهی بود.

من مثل گرسنه‌ای هستم که به او غذا داده باشند. شاید سردش باشد، و شاید لباس‌هایش پاره باشد، و شرم‌سار باشد، اما ناخشنود نیست!

ممکن نبود اشتباه کرده باشد. در دنیا هیچ چشمان دیگری مثل آن نبود. فقط یک مخلوق در این دنیا بود که می‌توانست (و می‌خواست) که تمام روشنایی و معنای زندگی را برایش متمرکز کند. او خودش بود؛ او کیتی بود.

آنا نه‌تنها طبیعی و به ذکاوت سخن گفت، که با ذکاوت و عادی، بدون این‌که هیچ ارزشی به افکار خودش بدهد، بااین‌حال ارزش بسیاری به افکار کسی داد که با او صحبت می‌کرد.

(یک احساس) بهشتی‌ست

زمانی که به نیازهای زمینی‌ام چیره می‌شوم

اما با این اوصاف

زمانی که موفق نیستم، می‌تواند بسیار لذت‌بخش باشد.

جوابی نبود، به‌جز همان جواب کلّی که زندگی به پیچیده‌ترین و حل‌نشدنی‌ترین سوالات می‌دهد. پاسخ این است: انسان باید برای مایحتاج روزش زندگی کند، به زبانی دیگر، در فراموشی غرق شود.

وقتی لوین فکر کرد که چه بود و برای چه زندگی می‌کرد، نتوانست هیچ جوابی برای سوالاتش پیدا کند و به ناامیدی نزول پیدا کرد؛ اما زمانی که از زیر سوال بردن خود در این مورد کناره گرفت، گرچه به‌نظر می‌رسید که می‌دانست چیست و برای چه زندگی می‌کند، قاطعانه و بدون تردید زندگی و عمل کردن.

این شادی‌ها آن‌قدر سرسام‌آور بود که به اندازه‌ی دانه‌های طلا در میان شن‌ها، غیرقابل مشاهده بودند، و در مواقع افسردگی او چیزی جز شن و ماسه نمی‌دید. با این وجود لحظات روشن‌تری وجود داشت که او چیزی جز شادی احساس نمی‌کرد، چیزی جز طلا نمی‌دید.

او به آن زن مثل گل پژمرده‌ای که چیده بود، نگاه می‌کرد، که به‌زحمت می‌توانست زیبایی‌ای را که از ابتدا باعث چیدن و تخریب او شده بود، تشخیص بدهد. و علی‌رغم این، احساس کرد آن زمان که قوی‌تر بود، اگر واقعا آرزویش را داشت، می‌توانست آن قلب را از سینه‌اش بیرون بکشد؛ اما حالا، در آن لحظه، که به‌نظر می‌رسید هیچ علاقه‌ای به او ندارد، می‌دانست چیزی که به او پایبندش کرده، شکستنی نیست.

اما هرچه بزرگ‌تر شد و خواست با صمیمیت بیشتری برادرش را بشناسد، بیشتر این فکر به ذهنش خطور کرد که قدرت کار کردن برای رفاه عمومی -قدرتی که خودش را خالی از آن می‌دید- نه مزیّت، بلکه نبودِ چیزی بود: نه این‌که نبودِ نیازهای والا باشد، بلکه نبودِ قدرتِ زندگی بود، چیزی که قلب نامیده می‌شود – رویایی که یک انسان را وادار می‌کند تا یکی از بی‌شمار راه زندگی‌اش را انتخاب کند که معرّف اوست، فقط و فقط آرزو.

او اضافه کرد «می‌بخشید»، عینک اپرا را از دستش گرفت و از بالای شانه‌ی برهنه‌اش به ردیف جعبه‌های مقابل‌هم نگاه کرد «متاسفانه دارم مسخره‌بازی درمیاورم.»

جملاتی از متن کتاب جان شیفته نوشته رومن رولان

فقط یک نوع شجاعت در این جهان وجود دارد: جهان را همان‌طور ببینی که هست، و به آن عشق بورزی.

بیشتر افراد اساساً تا سن سی سالگی مُرده‌اند؛ از آن پس فقط انعکاسی از خودشان هستند؛ باقی عمرشان را فقط مشغول تقلید کردن از خودشان‌اند؛ هر روز بیشتر و بیشتر آن‌چه را که، وقتی زنده بودند، می‌گفتند و انجام می‌دادند و فکر می‌کردند و دوست می‌داشتند، به شکلی مکانیکی و اثرپذیر تکرار می‌کنند.

لذتی به‌جز لذت آفرینش نیست. انسانی نیست که واقعاً زنده باشد، مگر آن‌که خلق می‌کند. بقیه فقط سایه‌هایی بر زمین هستند که وجه اشتراکی با زنده بودن ندارند. نشاط زندگی، چه عشق ورزیدن باشد و چه کنش‌گری، نشاط خلق کردن است.

هیچ‌کس واقعاً کتاب را نمی‌خواند؛ او خودش را از به واسطه‌ی آن کتاب می‌خواند.

درک همه‌چیز یعنی نفرت از هیچ‌چیز.

کار هنرمند این است که در زمان قصور خورشید، طلوع را بیافریند.

انسان خطا می‌کند، زندگی همین است. اما عشق ورزیدن هرگز یک اشتباه نیست.

تو چیزی را که لیاقت توست پس می‌زنی، با تمایل و اشتیاق به چیزی که ذره‌ای استحقاق تو را ندارد.

هر کسی، در اعماق وجودش، قبرستانی کوچک از کسانی را به دنبال می‌کشد که عاشق‌شان بوده است.

دوستی که تو را درک می‌کند، تو را می‌سازد.

بحث کردن کاری غیرممکن است با کسی که نه ادعای جستجوی حق، بلکه ادعای محق بودن را دارد.

هر کسی که واقعاً انسان است باید یاد بگیرد که در میان دیگران تنها باشد، منفک از آن‌ها، و در صورت لزوم، متضاد آن‌ها فکر کند.

قهرمان انسانی‌ست که در حد توانش عمل می‌کند.

اما امروز را محترم بشمارید. به اتفاقی که یک سال یا ده بعد می‌افتد فکر نکنید. به همین امروز فکر کنید.

برای مردی که ذهن آزادی دارد، در زجر کشیدن حیوانات چیزی حتی غیرقابل تحمل‌تر از زجر انسان است. چون در مورد دومی حداقل این مسئله پذیرفته است که رنج مسئله‌ای منفی‌ست و شخص مسئول یک جنایت‌کار است. اما در روز هزاران حیوان بدون کوچک‌ترین نشانی از پشیمانی سلاخی می‌شوند. اگر هرکسی بخواهد به آن اشاره کند، مضحک به نظر می‌آید. و این جرم غیرقابل بخشایش است.

اگر قرار است بر پهنه‌ی زمین جایی باشد که تمام رویاهای انسان زنده، از اولین روزهایی که انسان به رویای وجود پر و بال داد، در آن یافت شود، آن‌ مکان جایی به‌جز هند نیست.

اشتیاق مانند نبوغ، یک معجزه است.

اگر انسانی می‌خواهد نور خورشید را بر دیگران بتاباند، باید پیش از هرچیز آن را درون خود داشته باشد.

می‌دانم که در نهایت چه‌چیزی انسان را از حیوان تمایز می‌دهد؛ دغدغه‌های مالی.

انسان هرچه بیشتر زیست می‌کند، هرچه بیشتر خلق می‌کند، هرچه بیشتر عشق می‌ورزد و محبوبانش را از دست می‌دهد، به همان مقدار بیشتر از مرگ فرار کرده است. با هر ضربه‌ای که مجبور به تحمل آن هستیم، با هر کار تازه‌ای که شروع می‌کنیم و به آن پایان می‌دهیم، از خودمان فرار می‌کنیم، به درون کاری فرار می‌کنیم که ساخته‌ایم، به روحی که عاشقش بودیم، روحی که ما را ترک کرده است.

هر هنر و هر نژادی دورویی خودش را دارد. دنیا از حقایق اندک و دروغ‌های بسیار پر شده است.

هر انسانی باید ایده‌آل خود را بشناسد و برای دست‌یابی به آن تلاش کند؛ این‌گونه راه رشد مطمئن‌تری را خواهد نداشت تا این‌که ایده‌هایش را از دیگران بگیرد.

مُردگانی وجود دارند که از بعضی زنده‌ها، زنده‌ترند.

بیایید همه‌جا را به دنبال حقیقت بگردیم؛ بیایید هرکجا که می‌توانیم شکوفه یا بذر آن را بیابیم، آن‌ها را جمع کنیم. با یافتن دانه بیایید آن را در بادهای بهشتی بپراکنیم. به هرکجا که برده شود، جوانه خواهد زد. در این کائنات عظیم فقدان روح‌هایی که زندگی تازه‌ای را شکل دهند، وجود ندارد.

بهترین کتاب آن نیست که پیام خودش را بر مغز حکاکی کند، مانند نامه‌ی تلگرافی که روی کاغذ چاپ می‌شود، بلکه آن کتابی‌ست که تأثیر حیاتی آن منجر به گشایش دیدگاهی تازه می‌شود، و از نویسنده به خواننده آتشی را انتشار می‌دهد که از ماهیت‌های گوناگون شکل گرفته؛ تا زمانی که به شعله‌هایی گسترده‌ تبدیل شود و از جنگلی به جنگل دیگر زبانه بکشد.

برای کسی که یک موسیقی‌دان متولد شده، همه‌چیز موسیقی‌ست.

من به خیریه‌های رسمی بی‌اعتمادم. نیکوکاری باید در خفا انجام شود.

سنگ‌ها در همه‌جا مستحکم‌اند.

اما شاید در ما نیروهایی غیر از ذهن و قلب است، حتی غیر از حواس؛ نیروهای مرموزی که وقتی دیگران خوابند ما را تحت کنترل می‌گیرند. و شاید این‌چنین نیروهایی بود که ملکیور در اعماق آن چشم‌های رنگ‌پریده‌ای یافته بود، که وقتی از کنار دختری در حاشیه‌ی رودخانه گذشت و –بدون این‌که بداند چرا- در کنار او بین نیزار نشست و دستش را به او داد، ترسان به او می‌نگریست.

راستی و یک‌رویی موهبتی‌ست که به اندازه‌ی هوش و زیبایی نادر است، و منصفانه نیست که انسان آن را از همه‌کس طلب کند.

هیچ‌چیز به اندازه عشقی که منظور معینی نداشته باشد فرساینده نیست؛ نیروی شخص را می‌خورد و از میان می‌برد. سودای شناخته‌شده‌، روح آدمی را سخت به خود مشغول می‌دارد. شخص از آن به ستوه می‌‌آید؛ ولی دست‌کم می‌داند به خاطر چه. هر چیز تحمل‌پذیر است مگر احساس خلأ…

من زندگی با مبارزه را به آرامش اخلاقی و کسالت سوگوارانه‌ی این چند سال اخیر ترجیح می‌دهم. خداوندا به من مبارزه، دشمن و گله‌های زوزه‌کش بده؛ بیشترین مقداری از مبارزه که در ظرفیت دارم.

تعداد محدودی از انواع «خوب» و «بد»ها برای تمام سنین به‌کار می‌رود.