(ویدئو) کشفی که تاریخ ایران را از نو نوشت؛ بیستون و داستان شگفت‌آور داریوش و مرد انگلیسی که برای رمزگشایی آن از مرگ نترسید

به گزارش سرویس چندرسانه‌ای پایگاه خبری سوفیانیوز، نقش برجسته و کتیبه مشهور بیستون که بر سینه کوه بیستون در مسیر جاده شاهی حک شده، نه تنها یک اثر تاریخی، بلکه یک "بیلبورد حکومتی" و سندی 2500 ساله از قدرت‌گیری داریوش بزرگ است. این اثر که پس از مرگ کمبوجیه و ادعای 9 شورشی برای پادشاهی خلق شد، روایت رسمی داریوش از به قدرت رسیدنش و سرکوب تمامی مدعیان را ثبت کرده است.

محتوای نقش برجسته

داریوش در این حجاری ایستاده، در حالی که گئومات (مدعی تخت که خود را بردیا معرفی کرده بود) زیر پای اوست و 9 شورشی شکست‌خورده با طناب به گردن، در صف اسیران نمایش داده شده‌اند. بالای سر داریوش، نماد فروهر به نشانه حقانیت الهی قرار دارد و بالای سر هر شورشی، نام، محل شورش و ادعای او حک شده است. این تصویر یک پیام روشن و ابدی به تمام رهگذران شاهراه بزرگ هخامنشی می‌داد: قدرت شاهنشاهی تثبیت شده و هرگونه شورش سرکوب خواهد شد. در زمان خود، این نقش برجسته کاملاً رنگی بوده تا تأثیر بصری حداکثری داشته باشد.

اهمیت کتیبه

در کنار نقش برجسته، کتیبه‌ای عظیم به سه زبان پارسی باستان، ایلامی، و بابلی حکاکی شده است. این سه زبانه بودن، بیستون را به مثابه کلید رمزگشایی زبان‌های میخی باستان درآورد، مشابه سنگ روزتا برای خط هیروگلیف مصری.

رمزگشایی حماسی

داریوش با قرار دادن این کتیبه در ارتفاعی غیرقابل دسترس، قصد داشت روایت خود را از دستکاری مصون بدارد. سال‌ها، این متن برای دنیا "غیرقابل خواندن" باقی ماند. در سال 1835 میلادی، هنری راولینسون، افسر انگلیسی، با جسارت و با آویزان شدن از صخره‌ها، سال‌ها صرف نسخه‌برداری خط به خط از متن کرد. او با استفاده از روش "سکوییز" (قرار دادن کاغذ مرطوب بر روی سنگ برای گرفتن برجستگی حروف)، توانست متن کامل را به پایین منتقل کند. سرانجام در سال 1851، با تطبیق نام‌های تکراری، راولینسون موفق شد ارزش صدایی حروف میخی پارسی باستان را کشف کند و برای نخستین بار کتیبه بیستون خوانده شد. این دستاورد، تاریخ هخامنشیان را از حدس و گمان به سند تاریخی تبدیل کرد.