جعبه کمک‌های اولیه حقوقی سوفیانیوز؛ قسمت هشتم | «قتل‌های بدون قصاص» در حقوق ایران

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز، برخی از قتل‌ها هستند که مجازات اعدام برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. این قتل‌ها در دسته قتل‌های عمد و غیرعمد قرار می‌گیرند. در قتل عمد در صورتی فرد مجازات قصاص ندارد که یا جد پدری مقتول باشد، یا دیوانه و مجنون بوده و یا در حالت مستی این کار را انجام داده باشد. در همه این موارد مجازات اعدام نخواهد بود.

قتل در قوانین اسلامی و غیر اسلامی به دو دسته قتل عمد و غیر عمد تقسیم بندی می‌شود. طبق قانون مجازات اسلامی، قتل عمد در صورتی اتفاق می‌افتد که قاتل از کشتن مقتول هدف مشخصی داشته باشد. طبق ماده 290 اگر اعمال فرد هم باعث کشته شدن شخص یا افراد نشود اما باز هم به قصد از بین بردن نفس بوده باشد، بازهم قتل عمد شناخته می‌شود.

قتل غیرعمد اما قوانین متفاوتی دارد. در این حالت شخصی که قاتل بوده قصد نداشته تا منجر به مرگ فرد دیگری شود اما بر اثر اشتباه یا خطای خود باعث شده تا جانی گرفته شود. به عنوان مثال فردی که در تصادف منجر به قتل شخصی شود اما در همین حین قوانین راهنمایی و رانندگی را هم زیر پا نگذاشته باشد؛ قتل غیرعمد شناخته می‌شود.

مجازات قتل براساس نوع عمدی یا غیرعمدی بودن قتل تعیین می‌شود. طبق ماده 381 قانون مجازات اسلامی، در صورتی که فردی مرتکب قتل عمد شود و در صورتی که اولیای دم تقاضای قصاص داشته باشند، امکان اجرای آن وجود دارد. در صورتی هم که فرد مرتکب قتل شده باشد اما شاکی نداشته و یا اولیای دم از قصاص گذشت کرده باشند، شخص قاتل باید مجازات زندان را تحمل کند. مدت آن هم بسته به نوع و شرایط قتل بین سه تا 10 سال خواهد بود.

مجازاتی که برای قتل‌های غیرعمد در نظر گرفته می‌شود به جای قصاص، پرداخت دیه خواهد بود. البته این در صورتی است که اولیای دم درخواست دریافت دیه را داشته باشند. به علاوه دیه شخصی که قتل غیرعمد را مرتکب شده به حبس نیز محکوم می‌شود. مدت زمان حبس هم توسط قاضی و براساس میزان و شرایط جرم مشخص خواهد شد.