سوفیانیوز
سوفیا نیوز: در این مقاله، با مطالبی در مورد اهمیت رشته مهندسی عمران، همچنین تواناییهای لازم برای ورود به این رشته و بازارکار آن آشنا میشوید.
رشته مهندسی عمران ( Civil Engineering ) از جمله با سابقه ترین رشته های دانشگاهی در ایران و در سطح جهان می باشد؛ چرا که به طور مستقیم با محیط زندگی افراد و زیرساخت های شهری لازم برای بنای تمدن شهری و آبادانی شهرها در ارتباط است.
اگر شما عاشق طراحی و ساخت چیزهای مختلف هستید و در درس ریاضی و فیزیک هم نمره خوبی دارید، شغل مهندس عمران مناسب شماست. مهندسان عمران در دسته افرادی قرار میگیرند که مسئولیت ساخت، سازهها و ساختمانها را بر عهده دارند. آنها با الهام گرفتن از ذهن خلاق و باهوش خود میتوانند بهترین سازهها، ساختمانها، پلها، برجها و مواردی از این دست را طراحی کنند و بسازند. ساختمانهایی که تا سالها محل زندگی افرادی از جامعه باشد و برجهایی که به عنوان نماد یک شهر معرفی میشوند. مهندسی عمران یک رشته بسیار گستردهای است که شاخهها و بازار کار گستردهای دارد. تخصص مهندسان عمران شامل معماری، ساخت و ساز، حمل و نقل، ترافیک، منابع آب و مهندسی ژئوتکنیک میشود. مهندسی محیط زیست یکی دیگر از تخصصهای مهندسی عمران است و از اصول مهندسی برای محافظت از سلامت طبیعت و زندگی مردم استفاده میکند.
عمران طیف وسیعی از مشاغل را در بر میگیرد و میتوان گفت که برای مهندس عمران در ایران انتخابهای بسیاری برای فعالیت وجود دارد. این مشاغل با توجه به میزان مهارت مهندس و همچنین نوع شاخهای که او در آن تحصیل کرده است، به او داده میشود. حیطههای شغلی هر مهندس عمران شامل موارد زیر میشود:
طراحی و ساخت ساختمانهای شهری. این شاخه از فعالیت مهندسان عمران تنها محدود به ساخت خانههای مسکونی و اداری نمیشود و در این حرفه ساخت مدرسه، بیمارستان، کارخانه، تالارها، باشگاههای ورزشی و …، نیز جزء مشاغل مهندسی عمران به شمار میآیند.
همانطور که عنوان کردیم، یکی دیگر از شاخههای مهندسی عمران راه سازی است. مهندس عمران میتواند به عنوان راه ساز وارد بازار کار شود و در این مسیر میتواند راه سازی را در روستاها و شهرها طراحی و نظارت کند.
پل سازی یکی دیگر از شغلهایی است که یک مهندس عمران میتواند در آن مشغول به کار شود. ساخت انواع پلهای بتنی و فلزی در شهرها و میان روستاها، از جمله کارهایی است که این شاخه از مهندسی عمران را تعریف میکند.
بازار کار مهندس عمران به محیط زیست نیز مربوط میشود و همانطور که گفتیم شاخهای از این رشته مهندسی محیط زیست نام دارد. بنابراین یک مهندس عمران میتواند در راستای حفظ محیط زیست و سالم سازی فضای زندگی انسانها، با شرکتهای دولتی و خصوصی همکاری کند.
سد سازی یکی دیگر از شاخههای فعالیت مهندس عمران و بازار کار مهندس عمران به شمار میآید. اجرای صفر تا صد سد سازی از طراحی، برنامه ریزی برای ساخت، برآورد هزینه و در نهایت اجرای کار، همگی جزء کارهایی است که مهندس عمران در این موقعیت شغلی انجام میدهد.
بازار کار مهندس عمران در منابع آب و مهندسی ژئوتکنیک نیز کاربرد دارد. طراحی و ساخت خطوط انتقال آب از سدها و همچنین انتقال آب از تصفیه خانهها، جزء وظایفی است که مهندس عمران در این موقعیت شغلی انجام میدهد.
شهرسازی و مشخص کردن ساختار خیابانهای شهر، میتواند یکی دیگر از موقعیتهای شغلی یک مهندس عمران باشد. مهندس عمران میتواند بهترین ایدهها را در ساخت و طراحی عالی شهر برای کم کردن ترافیک و آلودگی در این موقعیت شغلی، ارائه دهد.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی عمران تا دکتری وجود دارد.
این رشته در سطح کارشناسی دارای سه گرایش عمران – عمران ، عمران – نقشهبرداری و عمران – آب است.
فارغالتحصیل مقطع کارشناسی رشته مهندسی عمران می تواند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش های مختلف: سازه، سازههای هیدرولیکی، مهندسی زلزله، راه و ترابری، مکانیک خاک و پی، مهندسی آب، سازههای دریایی، مهندسی مدیریت ساخت، مهندسی برنامهریزی حمل و نقل، مهندسی نقشه برداری فتوگرافی و مهندسی محیط زیست به تحصیل ادامه دهد.
مراکز مختلفی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در فعالیت های عمرانی نقش دارند که هر یک به تناسب نوع فعالیت خود، اقدام به جذب فارغ التحصیلان این رشته میکنند. وزارت خانه های مسکن و شهرسازی، راه و ترابری، جهاد سازندگی و نیرو به صورت گسترده تر و سایر وزارتخانه ها، اداره ها، سازمان ها و مراکز دولتی و خصوصی نظیر: وزارت خانه های آموزش و پرورش، کشاورزی، فرهنگ و آموزش عالی، بانک ها و… به صورت مستقیم برای کارهای عمرانی خود مثل طرح و محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا، نیاز به استخدام مهندسان عمران دارند. علاوه بر آن، شرکت های مختلف مهندسان مشاور که در کشور به صورت گسترده وظیفه طراحی، محاسبه و نظارت بر اجرای پروژه های ساختمانی را بر عهده دارند و همچنین شرکت های ساختمانی و راه سازی دولتی و خصوصی که در اجرای این طرح ها فعالیت دارند، تعداد کثیری از فارغ التحصیلان رشته عمران را استخدام می کنند.
صنعتی شریف
تهران
فردوسی مشهد
تربیت دبیر شهید رجایی تهران
صنعتی اصفهان
صنعتی امیرکبیر
علم و صنعت ایران
شهید بهشتی
صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
گیلان (رشت)
صنعتی نوشیروانی بابل
تبریز
شاهد تهران
خوارزمی تهران (محل تحصیل کرج)
صنعتی امیرکبیر (پردیس خودگردان)
شهید باهنر کرمان
شیراز
یزد
الزهرا (س) تهران
بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
قم
اصفهان
سمنان
غیرانتفاعی علم و فرهنگ تهران
مازندران (بابلسر)
شهرکرد
بوعلی سینا (همدان)
کاشان
شهید چمران اهواز
صنعتی قم
صنعتی شاهرود
غیرانتفاعی صنعتی سجاد ( مشهد)
بیرجند
صنعتی شریف (پردیس خودگردان - محل تحصیل کیش)
خلیج فارس (بوشهر)
زنجان
مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا
دامغان
صنعتی سهند تبریز
غیرانتفاعی معماری وهنرپارس تهران
غیرانتفاعی آل طه تهران (ویژه خواهران)
کردستان (سنندج)
دانشکده فنی ومهندسی گرمسار
ارومیه
محقق اردبیلی (اردبیل)
علم وفناوری مازندران (بهشهر)
مجتمع آموزش عالی سراوان
تفرش
گلستان (گرگان)
گیلان (محل تحصیل رودسر)
شهید مدنی آذربایجان (تبریز)
صنعتی اراک
لرستان (خرم آباد)
یاسوج
ولی عصر(عج) رفسنجان
تبریز (محل تحصیل مرند)
حکیم سبزواری (سبزوار)
صنعتی قوچان
اردکان
مرکز اموزش عالی محلات
رازی کرمانشاه
صنعتی سیرجان
صنعتی بیرجند
فسا
بجنورد
تربت حیدریه
ایلام
سیستان و بلوچستان (زاهدان)
صنعتی جندی شاپور (دزفول)
هرمزگان (بندرعباس)
گلستان (محل تحصیل علی آباد کتول)
صنعتی ارومیه
مراغه
غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی (اصفهان)
مجتمع آموزش عالی گناباد
صنعتی کرمانشاه
غیرانتفاعی دانش البرز(آبیک)
بوعلی سینا (محل تحصیل کبودر آهنگ)
ارومیه (محل تحصیل خوی)
غیرانتفاعی ایوانکی
بناب
صنعتی خاتم الانبیاء (بهبهان)
غیرانتفاعی خیام مشهد
ملایر
جیرفت
آیت الله بروجردی (بروجرد)
مرکز آموزش عالی استهبان
مجتمع آموزش عالی فنی و مهندسی اسفراین
مجتمع آموزش عالی بم
ولایت (ایرانشهر)
کردستان (محل تحصیل بیجار)
دریانوردی و علوم دریایی چابهار
بیرجند (محل تحصیل فردوس)
بزگمهر قاینات
زابل
دانشکده کشاورزی و دامپروری تربت جام
تعداد کل واحدهای درسی: 140 واحد
دروس عمومی: 20 واحد
دروس پایه: 25 واحد
دروس اصلی: 80 واحد
دروس اختیاری: 15 واحد
یک مهندس عمران باید بسیار اجتماعی بوده و دارای توان ایجاد ارتباط با جمله سایرین باشد؛ چون رشته مهندسی عمران یک رشته گروهی است. یعنی متخصص عمران در محیط کار خود با اقشار مختلف جامعه از جامعه کارگران، تکنسین ها، و مهندسان رشته های دیگر سروکار دارد و باید با همه این افراد ارتباط خوبی برقرار کند تا بتواند شاهد پیشرفت و موفقیت کارش باشد.
هدف اصلی رشته مهندسی عمران تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژه های مختلف عمرانی در زمینههای ساختمانی، راهسازی، پل سازی، سازه ها و بناهای آبی، جمعآوری و دفع فاضلاب و… مسوولیت طرح، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده بگیرند.
مهندس عمران میتواند در پروژههای ساخت جادهها، ساختمانها، فرودگاهها، تونلها، سدها، پلها و سیستمهای آب و فاضلاب در بخش دولتی و خصوصی مشغول کار شود. در صورت داشتن مدارک عالی، مهندسی عمران می تواند در دانشگاه ها و یا مراکز علمی و پژوهشی کار کند.
مهندس عمران (در پروژه های ساخت و ساز) برای اینکه بتواند کار نظارت بر ساختمان را انجام دهد، باید از سوی نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال به کار دریافت کند. در واقع باید صلاحیت نظارت و طراحی او از سوی مراجع ذیصلاح تایید شود. بسیاری از مراجع مانند شهرداری ها و مراکز صدور پروانه ساختمان، برای صدور پروانه ساخت و یا مجوزهای دیگر، نقشه هایی را می پذیرند که توسط مهندسان دارای پروانه اشتغال تهیه شده باشد و برای کنترل و نظارت نیز باید از این افراد استفاده شود.
در ایران آمار دقیقی از میزان اشتغال مهندسان عمران در دسترس نمی باشد ولی طبق مصاحبه های انجام شده با شاغلین این حوزه و اخبار و تحلیل های موجود بازار کار مهندسین عمران به نسبت سایر مشاغل شرایط بهتری دارد و به تناسب میزان بودجه عمرانی دولت تغییر می کند.
البته موضوع قابل توجه در مورد وضعیت اشتغال و استخدام فارغ التحصیلان مهندسی عمران همچون سایر فارغ التحصیلان دانشگاهی، عدم تناسب تقاضای بازار کار با تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی می باشد. موضوعی که در چند سال اخیر اغلب دانش آموختگان از آن رنج می برند و در بسیاری از مواقع مجبور می شوند در حوزه ای خارج از تخصص خود اقدام به کار نمایند.
بنابراین وضعیت اشتغال مهندسی عمران در ایران همراه تابعی از قوانین و مقررات دولتی و همچنین بودجه عمرانی دولت در هر سال می باشد و از آنجا که بخش خصوصی نیز تابع قوانین و بودجه دولتی رشد و افول می کند، هر گونه تغییر در آن باعث افزایش و یا کاهش تقاضای نیروی کار در بازار نیروی انسانی خواهد شد.