ویدیو/ مسلمانی ایرانی در امپراتوری اعراب با ریاضیات هندی/ باید از "خوارزمی" مخترع جبر تشکر کنید

به گزارش پایگاه خبری سوفیانیوز، خوارزمی در سال 780 پس از میلاد در ایران آن زمان - ناحیه‌ای بین ترکمنستان و ازبکستان - به دنیا آمد و در سال 850 درگذشت. متأسفانه اطلاعات کمی در مورد محل دقیق تولد او وجود دارد. با این‌حال، کودکی او مصادف با زمان حکومت «هارون‌الرشید پنجم»، خلیفه خاندان عباسی بود که در سال 786 به تخت سلطنت نشست. او در پایتخت خود، بغداد (پایتخت کنونی عراق) بر امپراتوری اسلامی که از مدیترانه تا هند امتداد داشت، حکومت می‌کرد.

مورخان باور دارند هارون‌الرشید پنجم در گسترش ادب، علم و فرهنگ که تا آن زمان در دنیای اعراب چندان پیشرفت نکرده بود، نقش بسزایی داشت. در آن زمان مدرسه‌ای با نام «خانه حکمت» تأسیس شد که در آن آثار علمی و فلسفی یونانی ترجمه شده و به صورت کتاب درمی‌آمد. او همچنین کتابخانه‌ای از نسخه‌های خطی ایجاد کرد که آن را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های تأسیس‌شده پس از کتابخانه اسکندریه دانست. علاوه بر این‌ها، رصدخانه‌هایی نیز تأسیس شدند تا منجمان مسلمان بتوانند از دانشی که مردمان پیشین به‌دست آورده بودند، استفاده کنند.

خوارزمی و همکارانش از علمای خانه حکمت در بغداد بود که وظیفه ترجمه دست‌نوشته‌های متون علمی یونانی را بر عهده داشت. او خود نیز به مطالعه و تألیف کتب و رساله‌های متعدد در زمینه‌های متفاوت علمی مانند نجوم، جبر و هندسه می‌پرداخت. نقل شده است که خوارزمی چندین سال بعد به ریاست این مدرسه درآمد. مورخان همچنین باور دارند که خوارزمی تحت حمایت مأموران آل‌مأمون کار می‌کرد؛ زیرا دو نوشته از آثار خود را به خلیفه زمان تقدیم کرد. این آثار رساله او در جبر و رساله‌ای در نجوم است.

او در زمینه جبر کتابی با عنوان «حساب الجبر و المقابله» نوشت که در آن برای اولین‌بار حل سیستماتیک معادلات خطی و درجه دوم ارائه شد. او از روش‌های جبری و هندسی برای حل شش نوع معادله استاندارد استفاده کرد. این اثر را می‌توان مشهورترین و مهم‌ترین اثر خوارزمی دانست. این کتاب درحقیقت اولین کتاب نوشته در زمینه جبر در تاریخ است. درنتیجه خوارزمی با نوشتن این کتاب لقب «پدر جبر» را از آن خود کرد. آثار او در ریاضیات منبع اصلی دانش ریاضی قرن‌های آینده در شرق و غرب بود.

ترجمه‌های علمی او از علم حساب، سیستم اعداد اعشاری را در قرن دوازدهم به دنیای غرب معرفی کرد. او همچنین در این مدرسه به اصلاح و به‌روزرسانی «جغرافیای بطلمیوس» دست زد و همچنین چندین اثر در نجوم و طالع‌بینی نوشت.

نوشته‌های او نه‌تنها به پیشرفت ریاضیات کمک شایانی کرد، بلکه بر پیشرفت زبان نیز تأثیر گذاشت (کلمه «جبر» از کلمه «الجبر» مشتق شده که یکی از اعمال ریاضیاتی است که در حل معادلات درجه دوم مورد استفاده قرار می‌گیرد). واژه «الگوریتم» نیز از نوشته‌های او سرچشمه می‌گیرد که درحقیقت ترجمه کلمه «algarismo» در زبان پرتغالی است.