نگاهی به معماری باشکوه سرای عامری‌ها، یادگاری از دوران زندیه در کاشان / از اتاق های شاه‌نشین با چیدمان خاص تا گچ‌کاری های باشکوه + ویدئو
سوفیانیوز: در کوچه پس کوچه‌های تاریخی کاشان خانه‌ای وجود دارد که آن را قدیمی‌ترین خانه این شهر کویری می‌دانند. خانه عامری‌ها بنای شگفت انگیزی است که بیشتر از آنکه شبیه محلی برای زندگی باشد، شما را به یاد یک اثر هنری منحصر به فرد می‌اندازد!
به گزارش سرویس چندرسانه ای سوفیانیوز، خانه عامری کاشان کجاست؟ سرای عامری ها کاشان یک بنای قدیمی است که در محله سید امیر احمد قرار دارد. اگر هم میپرسید که ساعت بازدید خانه عامری ها کاشان چه زمانی است، باید به شما بگوییم که درب این بنای تاریخی هر روز از ساعت 9 تا 16:30 به روی علاقه‌مندان باز است! این خانه تاریخی پس از مرمت و بازسازی در سال‌های اخیر، به عنوان هتل سرای عامری افتتاح شد.
خانه عامری کجاست؟
همانطور که به شما گفتیم، خانه عامری‌ها در محله سید امیر احمد (محله علوی یا محله کوشک صفی)، یکی از محله‌های قدیمی کاشان واقع شده است. آدرس دقیق خانه عامری کاشان به شرح زیر است:
کاشان، محله علوی، خیابان فاضل نراقی (غرب به شرق)، خیابان علوی، بن‌بست باستان هفتم، پلاک صفر
درباره خانه عامری کاشان
همانطور که می‌دانید، کاشان شهری قدیمی است و اغلب خانه‌های آن را بناهای قدیمی خشتی و بادگیرهای بزرگ تشکیل داده‌اند. سرای عامری ها هم از این قاعده مستثنی نیست و به نوعی یکی از شناسنامه‌های معماری شهر کاشان به حساب می‌آید.
این خانه حدود 9,000 متر مربع مساحت دارد و تا جایی که شواهد نشان می‌دهند، یکی از بزرگترین بناهای تاریخی کاشان شناخته می‌شود. بد نیست که بدانید بلندترین بادگیر کاشان و ایران هم دقیقا به همین خانه باشکوه تعلق دارد. مجموعه عامری‌ها همچنین از 85 اتاق تشکیل شده است! اتاق‌هایی که در کنار یکدیگر، به یک بوتیک هتل کوچک و جذاب تبدیل شده‌اند و این روزها از مسافران متعددی پذیرایی می‌کنند.
تاریخچه خانه عامری کاشان
از بدِ روزگار هیچ تاریخ دقیقی درباره زمان ساخت اولیه بنای عامری‌ها وجود ندارد. با این حال آنطور که مورخان از روی شواهد به جا مانده در گوشه و کنار این خانه متوجه شده‌اند، آنچه که امروز به عنوان خانه تاریخی عامری شناخته می‌شود به اواخر دوره زندیه و اوایل سلسله قاجار تعلق دارد.
جالب است که بدانید عامری‌ها از اقوم بزرگ عربستان بودند که در زمان تیمور لنگ به اجبار به سوی ایران کوچ کردند. در اواخر دوره زندیه، حاکم وقت کاشان این خانه را به «سهام السلطنه عرب» (فردی با درایت از خاندان بزرگ عامری) به وی هدیه داد.
پس از مرگ سهام السلطنه، عمارت‌های اندرونی و حیاط‌های اصلی خانه در اختیار فرزند ارشد او یعنی ابراهیم خلیل خان عامری قرار گرفت و بقیه ساختمان هم بین دیگر اعضای خانواده تقسیم شد. تا سال 1330 هجری شمسی، خانه عامری کاشان به صورت چند خانه مجزا مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در سال‌های بعد، سرای عامری‌ها به دلیل نگهداری نامناسب دچار تخریب و صدمات متعددی شد تا جایی که بخش‌هایی از آن به شکل مخروبه‌ای بدون استفاده به چشم می‌آمد. خوشبختانه در سال 1374 شمسی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کاشان طی بخش‌های مختلف خانه عامری‌ها را خریداری کرد و به کمک معماران برجسته، طرح مرمت و بازسازی این بنا را در پیش گرفت.
در سال 1389 نیز مراسم واگذاری خانه عامری‌ها به بخش خصوصی برگزار شد و «شرکت سرمایه‌گذاری عظام» مسئولیت احیای مجدد این بنا را بر عهده گرفت. درست در همان سال‌ها بود که مرمت حرفه‌ای بخش‌های تخریب شده خانه، با کشف عکس‌های تاریخی قدیمی و الهام از آنها آغاز شد. سرانجام بازسازی سرای عامری‌ها در سال 1393 به پایان رسید و این بنای شگفت انگیز به عنوان بزرگترین خانه سنتی کاشان و هتلی پنج ستاره افتتاح شد.
معماری خانه عامری کاشان
یکی از آن چیزهایی که خانه عامری ها را به جاذبه‌ای شگفت انگیز تبدیل کرده است، معماری شگفت انگیز آن است که نظیرش در کمتر جایی وجود دارد. ترکیبی از سنت، هنر، شکوه و معماری ایرانی، به این خانه چنان عظمتی بخشیده است که انگار این مجموعه شگفت انگیز، یک موزه پر نقش و نگار است!
سرای عامری ها کاشان از چند خانه جداگانه و مرتبط به هم، با هفت حیاط بیرونی و اندرونی تودرتو به همراه فضاهای سرپوشیده متعدد و متنوع تشکیل شده است. وسعت حیاط‌ها و فضاها، تعدد اتاق‌ها و گستردگی تزیینات از دیگر ویژگی‌های جذاب این خانه تاریخی به شمار می‌روند.
خانه عامری کاشان مانند تمام خانه‌های قدیمی از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده است که هر یک به تزیینات مقرنس‌کاری، پنجره‌های ارسی، شیشه‌های رنگی، درودگری و منبت‌‍‌کاری مزین شده‌اند. تعداد بالای حوض خانه‌ها در سرای عامری ها، از دیگر شاخصه‌هایی است که به خوبی توجه معمار خانه را به هوای گرم و کویری کاشان نشان می‌دهد.
اقامتگاه سنتی خانه عامری ها
بخشی از سرای عامری‌ها به یک اقامتگاه سنتی تبدیل شده که مسافران می‌توانند از آن برای اقامت استفاده کنند.
همانطور که پیش از این گفتیم، خانه عامری کاشان از سال 1393 به یک اقامتگاه یا یک بوتیک هتل کوچک تبدیل شده است. بخش اقامتی خانه عامری ها شامل 38 اتاق، یک سالن غذاخوری مدرن با آینه‌کاری چشم‌نواز، کافه، فست‌فود، فروشگاه صنایع دستی کاشان، غرفه شعربافی، چندین حیاط باصفا، سالن همایش، تونل تاریخ و اتاق نمک می‌شوند.
بخش های مختلف هتل عامری های کاشان
سر زدن به بخش‌های مختلف خانه عامری کاشان، یک تاریخ گردی هیجان انگیز است که انجام آن حتی به مسافرانی که در این مجموعه اقامت ندارند به شدت پیشنهاد می‌شود. بخش‌های مهم و اصلی هتل عامری ها کاشان به شرح زیر هستند:
کاشانک
منظور از کاشانک، اتاق‌هایی هستند که برای اقامت گردشگران در نظر گرفته شده‌اند. واحدهای اقامتی که هر یک ویژگی و شرایط منحصربه‌فردی دارند و تمام سلایق را از خود راضی نگه می‌دارند.
رستوران تالار آینه
بدون شک یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین بخش‌های خانه عامری کاشان، رستوران تالار آینه است. همانطور که از نامش پیداست، سرتاسر این رستوران به آینه‌کاری و کاغذهای دیواری زمان قاجار مزین شده است. پنجره‌های این تالار هم به حیاط اندرونی باز می‌شوند و یک محیط ایده‌ال را برای صرف غذا فراهم می‌کنند.
امکان صرف غذا در این رستوران برای افراد غیر ساکن هم وجود دارد و تمام مسافران می‌توانند همه‌روزه از ساعت 12:30 تا 16 و 19:30 تا 22:30 برای صرف غذا به این اتاق باشکوه قاجاری مراجعه کنند.
صبحانه‌خوری مظفری
یک رستوران کوچک دیگر هم در سرای عامری ها کاشان وجود دارد که با نام صبحانه‌خوری مظفری شناخته می‌شود. این مجموعه در حیاط اندرونی خورشید خاتون (حیاط برف انداز یا انجیری) واقع شده و در آن هر روز صبح، نان داغ تازه به همراه یک سینی صبحانه هیجان انگیز سرو می‌شود.
دلیل نام‌گذاری این رستوران هم به خاطر نقاشی مظفرالدین شاه قاجار است که روی تاج دیوار اصلی حیاط به چشم می‌خورد.
کافه آوگون
اگر دوست دارید در یک فضای دنج و خودمانی، قهوه یا چای بنوشید و هم زمان از دیوارهای بنای تاریخی عامری‌ها بازدید کنید، می‌توانید سری به کافه آوگون بزنید. این کافه که در سرداب قدیمی خانه واقع شده، یک مجموعه جمع و جور است که در آن انواع شربت عرقیجات، دمنوش، بستنی و میان‌وعده‌های ایرانی و فرنگی تهیه و سرو می‌شوند.
جالب است که بدانید هوای این کافه به کمک بادگیرهای مرتفع بنای عامری‌ها تهویه می‌شود. تا یادمان نرفته است بگوییم که در این کافه یک میز بیلیارد (اسنوکر) بسیار حرفه‌ای وجود دارد که علاقه‌مندان می‌توانند آن را برای بازی رزرو کنند.
عامریانو
خانه عامری ها حتی برای آنهایی که سلیقه مدرن‌تری دارند هم یک پشنهاد ویژه دارد! منظورمان رستوران جذاب عامریانو است که در پشت بام دل‌باز این بوتیک هتل مستقر شده و در آن انواع غذاهای فست فود سرو می‌شود. «عامریانو لانژ» شامل حیاط، دو پشت‌بام، سالن طبقه اول و اتاق پذیرایی VIP بوده و درب آن هر روز از ساعت 7:30 تا 24 به روی مراجعان گشوده می‌شود.
تالار همایش
از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد سرای عامری ها کاشان، تالار همایش این مجموعه است که چیزی حدود 90 نفر ظرفیت دارد. به دلیل دسترسی مستقل این تالار از سمت کوچه و حیاط ورودی، برپایی همایش و مراسم در آن باعث شلوغ شدن یا برهم خوردن نظم این بوتیک هتل نمی‌شود.
در تالار همایش مقتدایی همچنین یک سرسرایی اختصاصی (نگارخانه) وجود دارد که اغلب هنرمندان کاشانی از آن برای نمایش آثار هنری خود استفاده می‌کنند.
تونل تاریخ
مسئولان خوش ذوق بوتیک هتل عامری ها، یک بخش جذاب از این خانه را به تونل تاریخ تبدیل کرده‌اند! در این بخش عکس‌های بسیار قدیمی و مستند از بنای ابتدایی سرای عامری ها و ساکنان این خانه به نمایش گذاشته شده است.
اتاق نمک
هیچ چیز به اندازه استراحت در اتاق نمک آن هم بعد از گشت و گذار در خیابان‌های تاریخی و بناهای قدیمی کاشان نمی‌چسبد. اتاق نمک بخش منحصر به فردی از خانه عامری ها است که در یکی از اتاق‌های مجموعه و در حیاط رئیسیان واقع شده است.
این اتاق با دیواره‌هایی از سنگ نمک تراش‌خورده به چشم می‌آید و کف آن هم با نمک بهداشتی و طبی دریاچه نمک آران پوشیده شده است. علاقه‌مندان می‌توانند روی تخت شن داغ یا تخت روغن داغ دراز بکشند و از خدمات ماساژ این بخش بهره ببرند.
غرفه های تجاری
در این غرفه‌ها می‌توانید شاهد انواع و اقسام سوغات رنگارنگ کاشان باشید که برای فروش گذاشته شده‌اند. این غرفه‌ها در مجاورت حیاط ابراهیم خان قرار دارند و دقیقا به شکل دکان‌های قدیمی بازارهای سنتی طراحی شده‌اند. اغلب کالاهای این غرفه‌ها شامل تولیدات ارزشمند هنرمندان و صنعتگران کاشانی هستند که در غالب انواع سفال و سرامیک، فرش، روسری و شال گردن، عرقیات گیاهی، مرباهای فصلی، سیروپ و چاشنی‌های محلی کاشان به فروش می‌رسند.
بخش خدمات گردشگری
اگر برای بار اول است که به کاشان می‌آیید، می‌توانید به کمک مسئولان بخش خدمات گردشگری سرای عامری ها به جاذبه‌های اصلی شهر سر بزنید! خدمات تاکسی، تور گشت‌وگذار در کوچه‌های قدیمی کاشان، تور گردش داخلی، تور کویرگردی و برگزاری مراسم ویژه و سنتی گلاب‌گیری از خدمات اصلی این مجموعه به حساب می‌آیند.
اتاق‌های خانه عماری کاشان
جذاب‌ترین بخش خانه عامری ها، اتاق‌های رنگارنگ و متنوع این اقامتگاه گردشگری است که بدون شک سفر شما را به خاطره‌ای فراموش نشدنی تبدیل می‌کند. اجازه دهید تا در ادامه، هر یک از این اتاق‌ها را معرفی کرده و به شما بگوییم که این اتاق‌ها چه ویژگی‌هایی دارند.
اتاق شاه‌نشین هتل عامری
اتاق‌های شاه نشین از زیباترین اتاق‌های سرای عامری ها کاشان هستند. اتاق‌های که با فرش ایرانی، رنگ فیروزه‌ای و تلفیقی از معماری مدرن و سنتی ایرانی به چشم می‌آیند. «یاس» و «مروارید» نام‌هایی هستند که برای اتاق‌های شاه‌نشین هتل عامری کاشان انتخاب شده‌اند.
اتاق اشرافی هتل عامری
«مریم»، «نسترن»، «سروناز»، «لادن» و «ساناز» نام‌های اتاق‌های اشرافی هتل عامری هستند. ساناز اتاقی دل‌باز و پرطرفدار است که بالکنی باصفا رو به حیاط ابراهیم خان عامری دارد. اتاق اشرافی مریم هم برای اقامت خانواده چهار یا پنج نفری مناسب است و پنجره آن به حیاط کوچک و زیبای خورشید خاتون باز می‌شود.
اتاق درباری هتل عامری
اتاق‌های درباری هتل عامری شامل هفت اتاق «شقایق»، «افرا»، «فایدم»، «لاله»، «پونه»، «رز» و «سلوی» می‌شوند. «پونه» اتاقی دل‌باز برای اقامت در سفری دو نفره است که بالکنی رو به حیاط دارد. اتاق «افرا» هم اقامتگاهی زیبا، دلنشین و دوبلکس است که برای یک خانواده یا گروه سه نفری ظرفیت دارد.
«فایدم» دیگر اتاق دوبلکس سرای عامری است که در حیاط رئیسیان واقع شده است. اتاق درباری «لاله» هم در طبقه دوم حیاط اندرونی قرار دارد.
اتاق اعیانی هتل عامری
بخش اعیانی هتل عامری از 21 اتاق تشکیل شده است که تعدادی از آنها فقط به‌صورت حضوری یا تماس تلفنی با مجموعه قابل رزرو هستند.
اتاق دیوانی هتل عامری
اتاق «نیلوفر» تنها اتاق دیوانی هتل سرای عامری است. این اتاق در طبقه همکف قرار دارد و پنجره‌های آن به سمت حیاط اصلی ابراهیم خلیل خان باز می‌شود.
اتاق بارگاه هتل عامری
این اتاق‌ها فقط به صورت حضوری یا تماس تلفنی با مجموعه قابل رزرو هستند. «تاج الملوک» و «مرجان» مجلل‌ترین اتاق‌های سرای عامری ها به حساب می‌آیند که معماری متفاوتی با دیگر اتاق‌های این بوتیک هتل دارند. مثلا در اتاق «تاج‌الملوک» حوض و آبنمایی زیبا در میان اتاق خودنمایی می‌کند. سقف بلند، بالکن زیبا و وان در حمام از دیگر ویژگی‌های اتاق تاج الملوک است.
«مرجان» هم اتاق دوبلکسی است که در حیاط رئیسیان قرار دارد. فضای بزرگ، امکانات عالی و نورپردازی زیبا اقامت در این اتاق را خاطره‌انگیز می‌کند. در این اتاق همچنین بخشی از خشت‌های قدیمی دیوار به‌عنوان نمای شاهد مرمت حفظ شده است و تجربه زندگی در روزهای قدیمی را یادآوری می‌کند.
شرایط بازدید از خانه عامری کاشان
بازدید از خانه عامری کاشان علاوه بر افراد مقیم هتل، برای تمام گردشگران غیرمقیم نیز امکان پذیر است. جالب است که بدانید تور گردش و بازدید از بخش‌های مختلف خانه عامری‌ها هم با همراهی راهنمای گردشگری یکی از خدمات مجموعه عامری ها برگزار می‌شود. در سال 1403 هزینه تور بازدید از خانه عامری کاشان برای مراجعان غیرمقیم، مبلغ 50,000 تومان است.
علاوه بر این شما می‌توانید هر روز از ساعت 9 تا 16:30 از این مجموعه بازدید کنید. امکان بازدید رایگان از خانه عامری و قدم زدن در حیاط این بنای تاریخی برای مشتریان رستوران تالار آینه، عامریانو و کافه آوگون (طی ساعات فعالیت) وجود دارد.
منبع: مجله شب