قهوه، اکسیر سلامتی یا سم؟!
قهوه، یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است و از قدیمی‌ترین محصولات مصرفی انسان‌ها به‌شمار می‌آید. در این مقاله از سوفیانیوز به برخی از فواید و مضرات مصرف قهوه اشاره میشود.
قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که به دلیل طعم و اثر محرکی که دارد، مورد علاقه بسیاری از افراد است. دانه‌های قهوه از گیاهی به نام Coffea arabica به دست می‌آیند و پس از فرآوری و برشته شدن، برای تهیه نوشیدنی قهوه مورد استفاده قرار می‌گیرند. قهوه به روش‌های مختلفی تهیه میشود که از جمله رایج‌ترین آنها می‌توان به اسپرسو، قهوه فرانسه، قهوه ترک و قهوه سرد اشاره کرد.
قهوه چیست؟
قهوه، نوشیدنی دم‌کردنی است که از دانه‌های قهوه بو داده (رُست شده) تهیه شده است. دانه‌های قهوه را نیز از گیاه آن بدست می‌آورند که بیشتر در آفریقا و آسیا استفاده می‌شد و اولین بار در اتیوپی کِشت شد. البته امروز کشورهای زیادی هستند که در کشت این دانه نقش دارند و ازجمله آنها می‌توان به برزیل به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آن اشاره کرد.
انواع نوشیدنی قهوه چیست؟
تا اینجا می‌دانیم که قهوه چیست و انواع دانه‌های قهوه عربیکا و روبوستا چه ویژگی‌هایی دارند. اما اگر سری به منوی کافی‌شاپ‌ها زده باشید، نام‌های مختلفی از نوشیدنی قهوه را مشاهده خواهید کرد و همین نام‌ها، انتخاب قهوه مناسب را قدری دشوار می‌کنند. در فهرست زیر، انواع نوشیدنی قهوه آورده شده است که در ادامه، آنها و ترکیباتشان را بررسی می‌کنیم.
بلک کافی یا قهوه سیاه
اسپرسو
لاته
ترک
کاپوچینو
آمریکانو
دوپیو
کورتادو
رد آی Red Eye
موکا
و …
البته با یک نگاه به تصویر زیر می‌توانیم ببینیم که انواع نوشیدنی قهوه چیست و چطور آنها را از یکدیگر تشخیص دهیم.
فواید قهوه
قهوه فواید زیادی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
افزایش سطح انرژی و هوشیاری:کافئین موجود در قهوه، با مسدود کردن آدنوزین، یک انتقال دهنده عصبی که باعث خواب آلودگی میشود، به افزایش سطح انرژی و هوشیاری کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف قهوه می‌تواند خستگی ذهنی و فیزیکی را کاهش دهد و به افزایش تمرکز و دقت کمک کند.
بهبود عملکرد مغز:تحقیقات نشان داده است که قهوه می‌تواند عملکرد شناختی، مانند حافظه، تمرکز و زمان واکنش را بهبود بخشد. برخی مطالعات همچنین نشان داده‌اند که قهوه می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های neurodegenerative مانند آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد.
کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها:برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف قهوه با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع 2، بیماری‌های کبدی و برخی انواع سرطان مرتبط است. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در قهوه ممکن است در محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد نقش داشته باشند.
منبع آنتی‌اکسیدان‌ها:قهوه منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها، از جمله اسید کلروژنیک و اسید کافئیک است. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند و به بیماری‌هایی مانند سرطان و بیماری‌های قلبی عروقی منجر میشود.
بهبود خلق و خو:قهوه می‌تواند با افزایش سطح دوپامین و سروتونین، دو انتقال دهنده عصبی که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارند، به بهبود خلق و خو کمک کند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که قهوه می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد.
افزایش عملکرد ورزشی:کافئین موجود در قهوه می‌تواند با افزایش سطح آدرنالین و اسیدهای چرب آزاد در خون، به افزایش عملکرد ورزشی کمک کند. کافئین همچنین می‌تواند خستگی عضلانی را کاهش دهد و به بهبود ریکاوری بعد از ورزش کمک کند
مضرات قهوه
بی‌خوابی:کافئین می‌تواند باعث بی‌خوابی یا اختلال در خواب شود، به خصوص اگر در اواخر روز مصرف شود. افراد به مقادیر مختلفی از کافئین حساس هستند و برخی افراد ممکن است حتی با مصرف مقدار کمی قهوه دچار مشکل خواب شوند.
اضطراب و عصبی شدن:کافئین می‌تواند باعث اضطراب، عصبی شدن و تحریک‌پذیری در افراد حساس به کافئین شود. همچنین ممکن است علائم اختلال هراس را در افراد مبتلا به این بیماری تشدید کند.
افزایش فشار خون:کافئین می‌تواند به طور موقت فشار خون را افزایش دهد، به خصوص در افراد مبتلا به فشار خون بالا. اگر به فشار خون بالا مبتلا هستید، بهتر است در مورد مصرف قهوه با پزشک خود صحبت کنید.
سوء هاضمه:قهوه می‌تواند باعث سوء هاضمه، سوزش معده و رفلاکس اسید معده در برخی افراد شود. این به دلیل اسیدی بودن قهوه و اثر تحریک کننده آن بر دستگاه گوارش است.
اعتیاد:مصرف زیاد قهوه می‌تواند منجر به وابستگی به کافئین شود. علائم ترک کافئین شامل سردرد، خستگی، تحریک‌پذیری، مشکل در تمرکز و افسردگی است.
نکات مهم در مورد مصرف قهوه
اعتدال را رعایت کنید: اکثر افراد سالم می‌توانند بدون هیچ مشکلی تا 400 میلی‌گرم کافئین در روز (معادل 4-5 فنجان قهوه) مصرف کنند. با این حال، این مقدار برای افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. به میزان حساسیت خود نسبت به کافئین توجه کنید و بر اساس آن میزان مصرف خود را تنظیم نمایید.
به زمان مصرف قهوه دقت کنید: از مصرف قهوه در اواخر روز خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث اختلال در خواب شود. نیمه عمر کافئین (مدتی که طول می‌کشد تا نصف مقدار کافئین مصرفی از بدن خارج شود) حدود 6 ساعت است. بنابراین، مصرف قهوه بعد از ظهر یا عصر می‌تواند خواب شبانه را مختل کند.
به نحوه‌ی دم کردن قهوه توجه کنید: برخی از روش‌های دم کردن قهوه، مانند قهوه ترک، می‌توانند باعث افزایش سطح کلسترول LDL (کلسترول بد) شوند. اگر به سلامت قلب خود اهمیت می‌دهید، بهتر است از روش‌هایی مانند قهوه فرانسه یا فیلتری برای دم کردن قهوه استفاده کنید.
به افزودنی‌های قهوه دقت کنید: بسیاری از نوشیدنی‌های قهوه‌ای که در کافی‌شاپ‌ها سرو می‌شوند، حاوی مقادیر زیادی شکر، خامه و طعم دهنده‌های مصنوعی هستند. این افزودنی‌ها می‌توانند ارزش غذایی قهوه را کاهش دهند و باعث افزایش کالری دریافتی شوند.
با پزشک خود مشورت کنید: اگر باردار یا شیرده هستید، با پزشک خود در مورد مصرف قهوه صحبت کنید. مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری می‌تواند با برخی از مشکلات سلامتی در جنین همراه باشد. همچنین، کافئین می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود.
اگر به بیماری‌های خاصی مانند فشار خون بالا، اضطراب یا مشکلات گوارشی مبتلا هستید، با پزشک خود در مورد مصرف قهوه صحبت کنید. پزشک می‌تواند به شما توصیه کند که چه مقدار قهوه برای شما مناسب است یا اینکه آیا بهتر است مصرف قهوه را به طور کلی قطع کنید.
سخن آخر
در نهایت، قهوه می‌تواند یک نوشیدنی سالم و مفید باشد، به شرطی که در حد اعتدال مصرف شود. اگر در مورد مصرف قهوه و تأثیر آن بر سلامتی خود سوالی دارید، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه خود صحبت کنید.
