انواع دیابت؛ علل و علائم و روش‌های تشخیص و درمان

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز، دیابت یا مرض قند نوعی بیماری متابولیک (سوخت و ساز مواد غذایی) مزمن است. ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که هورمونی به نام انسولین عملکرد خود را از دست می‌دهد. این هورمون توسط غده پانکراس یا همان لوزالمعده ترشح می‌شود. وظیفه اصلی آن، این است که گلوکز را به سمت سلول‌های بدن هدایت کند. زمانی که انسولین در انجام وظیفه خود ناتوان است، گلوکز به جای ورود به سلول، در خون انباشته می‌شود و به این ترتیب سطح آن در بدن بالا می‌رود؛ دقیقا همینجاست که می‌گوییم دیابت گرفتم.

انواع دیابت

به طور کلی می‌توان مرض قند را به پنج دسته زیر تقسیم کرد:

• دیابت نوع 1

• دیابت نوع 2

• دیابت بارداری

• پیش دیابت

• دیابت بی‌مزه

دیابت نوع 1

دیابت نوع 1 که به دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین هم معروف است. این بیماری، نوعی اختلال خودایمنی شناخته می‌شود. در این وضعیت سیستم ایمنی بدن به سلول‌­های تولیدکننده‌­ی انسولین در لوزالمعده حمله می‌­کند و توانایی بدن در تولید انسولین را از بین می‌­برد. حالا به راحتی می‌توانید حدس بزنید در بدن چه اتفاقی می‌افتد. هورمونی به نام انسولین در بدن وجود ندارد که بخواهد قند را به سمت سلول‌های بدن هدایت کند. این نوع مرض قند مادرزادی بوده و به همین دلیل در کودکان بیشتر دیده می‌شود.

دیابت نوع 2

در دیابت نوع دوم، انسولین در بدن وجود دارد اما به وظیفه خود به درستی عمل نمی‌کند. این بیماری بسیار شایع‌تر از نوع اول است، می‌توانید حدس بزنید چرا؟ پاسخ آن چندان پیچیده نیست. این بیماری به طور مستقیم با سبک زندگی و رژیم غذایی در ارتباط است. اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که رابطه خوبی با ورزش ندارند، شیرینی و نوشیدنی‌های صنعتی پای ثابت سفره غذایی‌ آنهاست، اضافه وزن دارند، چاق هستند و سیگار می‌کشند، متاسفانه شرایط را برای ابتلا به قند خون بالا به خوبی فراهم کرده‌اید.

این بیماری بیشتر بزرگسالان را درگیر می‌کند اما شیوع آن در بین کودکان و نوجوانان نیز در حال افزایش است. بی‌تحرکی و دریافت کالری بیش از حد دو فاکتور اصلی برای ابتلای کودکان به این بیماری است.

دیابت بارداری

دیابت بارداری معمولا در ماه‌های آخر بارداری اتفاق می‌افتد. بروز آن بیشتر با تغییرات هورمونی در ارتباط است. هورمون‌هایی که توسط جفت تولید می‌شود به طور خاص بر روی انسولین تاثیر گذاشته و عملکرد آن را مختل می‌کنند.

پیش دیابت

اگر نتیجه آزمایش خون نشان داده است که در مرحله پیش دیابت هستید، باید بگوییم که شانس آورده‌اید. چون این حرف به این معناست سطح گلوکز در بدن بالاست اما شما هنوز به مرض قند مبتلا نشده‌اید. نکته مهم بعدی این است که اگر فکری به حال سبک زندگی و رژیم غذایی خود نکنید، به این بیماری مبتلا خواهید شد.

دیابت بی‌مزه

دیابت بی‌مزه، نوعی بیماری مادرزادی است که به دلیل اختلال در غدد درون‌ریز ایجاد می‌شود. این بیماری با تشنگی زیاد و تولید بیش از حد ادرار رقیق همراه است و برای آن درمانی وجود ندارد. برای تشخیص آن باید به لیست فوق متخصص غدد مراجعه کنید. این اختلال در اثر فقدان هورمون ادراری (وازوپرسین) یا مسدودسازی عملکرد آن ایجاد می‌گردد.

تفاوت دیابت نوع یک و دو

ماهیت مرض قند نوع اول و دوم یکسان است؛ یعنی در هر دو اختلالی در انسولین وجود دارد. آنها در فاکتورهایی مانند عوامل ایجاد‌کننده بیماری، افراد درگیر و چگونگی درمان با یکدیگر تفاوت دارند. در نوع اول، بدن اصلا قادر به تولید انسولین نیست. در نوع دوم، بدن قادر به تولید انسولین است اما مقاومت در برابر آن وجود دارد. یعنی این هورمون نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این بیماری هر شخصی را می‌تواند درگیر کند. در صورتیکه به این بیماری مبتلا شوید، راهی برای درمان قطعی آن وجود ندارد اما با داشتن رژیم غذایی و سبک زندگی سالم به راحتی می‌توانید این بیماری را کنترل کنید.

از دیگر تفاوت‌های بین آنها می‌توان به سرعت و شدت بروز علائم اشاره کرد. افرادی که به نوع اول مبتلا هستند علائم را با سرعت و شدت بیشتری تجربه خواهند کرد؛ این در حالی است که علائم در نوع دوم، به آرامی و در طی چندین سال بروز می‌کنند.

• علائم دیابت

علائم دیابت نوع 1

علائم زیر مربوط به دیابت نوع 1 هستند:

• گرسنگی بیش از حد

• تشنگی بیش از حد

• تاری دید

• خستگی

• ادرار مکرر

• کاهش وزن چشم‌گیر در زمان کم

علائم دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 می‌تواند به آرامی ایجاد گردد. علائم ممکن است در ابتدا خفیف بوده و به سادگی از آن صرف‌نظر کرد. علائم اولیه بیماری عبارتند از:

• گرسنگی دائم

• فقدان انرژی

• خستگی

• کاهش وزن

• تشنگی زیاد

• ادرار مکرر

• خشکی دهان

• خارش پوست

• تاری دید

• درمان دیابت

هدف شیوه‌های درمانی این است تا به طور موثر سطح گلوکز خون در محدوده نرمال خود قرار داشته باشد. تیپ اول این بیماری با انسولین و همچنین تغییراتی در رژیم غذایی و ورزش کنترل می‌شود. نوع دوم آن ممکن است با داروهای غیر انسولینی، انسولین، کاهش وزن، یا تغییراتی در رژیم غذایی کنترل شود. در ادامه به راهکارهای کنترل این بیماری اشاره شده است:‌

• علت دیابت

• عوارض دیابت