زنان موفق تاریخ ایران/ بیوگرافی و زندگینامۀ «زهرا کیا»، نخستین زن ایرانی با درجه دکتری ادبیات فارسی
سوفیانیوز: دکتر زهرا کیا، نخستین زن ایرانی با مدرک دکتری ادبیات فارسی، در حوزه آموزش، نویسندگی و ترجمه فعالیت می‌کرد. او به عنوان یک پیشرو، در ارتقای سطح آموزشی کشور و بهبود جایگاه زنان نقش مهمی ایفا کرد. آثار او همچون "داستان‌های دل‌انگیز ادبیات فارسی" و ترجمه‌هایش از ادبیات جهان، بر غنای فرهنگی ایران افزود.
خلاصه بیوگرافی
دکتر زهرا کیا، یکی از پیشگامان حوزه ادبیات و آموزش در ایران بود. او نخستین زن ایرانی بود که به درجه دکتری ادبیات فارسی دست یافت و سهم بسزایی در ارتقای سطح آموزش و پرورش کشور داشت. زهرا کیا علاوه بر فعالیت‌های دانشگاهی، به نویسندگی و ترجمه نیز می‌پرداخت و آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت. او در طول زندگی خود به مبارزه برای ارتقای جایگاه زنان در جامعه پرداخت و بر اهمیت آموزش و پرورش تأکید می‌کرد.
زندگی شخصی و خانواده
دکتر زهرا کیا در سال 1291 شمسی در تهران در خانواده‌ای مذهبی و فرهنگی متولد شد. پدرش هادی کیانوری، پسر حاج شیخ فضل‌الله نوری، و مادرش عصمت‌الحاجیه بروجردی، دختر محدث نوری بود. او از دوران کودکی به تحصیلات و علم علاقه‌مند بود و در محیطی پرورش یافت که او را برای فعالیت‌های علمی و اجتماعی آماده کرد. نخستین فرزند او ترانه خانلری، در رشته معماری در پاریس فارغ‌التحصیل شد. فرزند دوم او، آرمان، در هشت سالگی به دلیل ابتلا به سرطان خون درگذشت.
ازدواج
زهرا کیا در سال 1320 شمسی با پرویز ناتل خانلری، همکلاسی خود در دوره دکتری، ازدواج کرد. این ازدواج نقطه عطفی در زندگی او بود و تأثیرات مثبتی در مسیر علمی و ادبی او داشت. این زوج فرهیخته زندگی مشترک خود را با حمایت از یکدیگر در مسیر علمی و اجتماعی پیش بردند.
تحصیلات
زهرا کیا تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه ناموس و دوره متوسطه را در دارالمعلمات مرکزی به پایان رساند. او در سال 1314 وارد رشته ادبیات فارسی دانشسرای عالی (دانشکده ادبیات تهران) شد و در سال 1318 مدرک کارشناسی خود را دریافت کرد. سپس در مقطع دکتری زبان و ادبیات فارسی ادامه تحصیل داد و در سال 1323 با راهنمایی ملک‌الشعراء بهار و نوشتن رساله‌ای درباره سبک ادبی تاریخ‌های ایران بعد از اسلام، با درجه بسیار خوب به دریافت درجه دکتری نائل آمد. او اولین زن ایرانی بود که در این رشته دکتری گرفت.
زندگی اجتماعی
زهرا کیا از سن 17 سالگی به تدریس پرداخت و پس از مدتی ریاست دبیرستان نوربخش را بر عهده گرفت. او همچنین در شورای زنان به فعالیت‌های اجتماعی مشغول بود و به عنوان منشی هیئت مدیره این شورا انتخاب شد. او با تغییر و تحول در کتاب‌های درسی مدارس، به ویژه در سطوح ابتدایی و متوسطه، تأثیر چشمگیری در نظام آموزشی ایران داشت. زهرا کیا با ترجمه و انتشار آثار ادبیات آمریکای لاتین و ترویج فرهنگ ایرانی، نقش مهمی در ارتقای آگاهی فرهنگی و اجتماعی ایفا کرد.
افتخارات
زهرا کیا نخستین زنی بود که در رشته زبان و ادبیات فارسی به مدرک دکتری دست یافت. از آثار برجسته او می‌توان به کتاب "داستان‌های دل‌انگیز ادبیات فارسی" اشاره کرد که برنده جایزه یونسکو شد. او همچنین با ترجمه رمان "آقای رئیس‌جمهور" اثر میگل آنخل آستوریاس، ایرانیان را با ادبیات آمریکای لاتین آشنا کرد. زهرا کیا با نگارش کتاب‌هایی چون "فرهنگ ادبیات فارسی دری" و تألیف کتاب‌های درسی تأثیرات ماندگاری بر ادبیات و آموزش ایران گذاشت. او در سال 1369 در سن 78 سالگی درگذشت.
