(ویدئو) تحلیل کوبنده شمس لنگرودی: «حافظ تنها شاعر طنزپرداز ایرانی است!» / راز رندی خواجه شیراز فاش شد!

به گزارش سرویس چندرسانه‌ای پایگاه خبری سوفیانیوز، محمد شمس لنگرودی، شاعر معاصر و حافظ‌پژوه برجسته، در گفتگوی اخیر خود در برنامه "باضیا" دیدگاه جنجالی‌ای را مطرح کرد: «حافظ تنها شاعر طنزپرداز ایرانی است.» این ادعا، با وجود حضور نام‌های شناخته‌شده‌ای چون عبید زاکانی و ایرج میرزا در تاریخ ادبیات فارسی، بحثی تازه و عمیق را به میان می‌آورد که فراتر از طنز صریح و آشکار است.

از نگاه لنگرودی، طنز حافظ نه از نوع لودگی یا هزل مستقیم، بلکه در رندی، دوگانگی معنایی و زیرکی‌های زبانی نهفته است. او معتقد است که حافظ با کنار هم قرار دادن ابیات عرفانی، عاشقانه، رندانه و حتی نیهلیستی در یک غزل، نوعی ساختارشکنی کنایه‌آمیز ایجاد می‌کند که در نهایت، تلخ‌اندیشی خیام را به نوعی "مسخره کردن دنیا" تبدیل می‌کند و فضای یأس را با خوش‌باشی و امیدواری تعدیل می‌کند. این مهارت در ایجاد یکدستی در عین تفاوت‌های ظاهری در ابیات، به زعم شمس لنگرودی، کاری است که فقط از عهده حافظ برآمده و او را به یگانه طنزپرداز عمیق و بزرگ ایرانی تبدیل می‌کند.

این دیدگاه، نه‌تنها حافظ را از یک عارف صرف یا عاشق مجرد خارج می‌سازد، بلکه او را در قامت یک منتقد اجتماعی و انسانی می‌نشاند که با هوشمندی، بازی زبانی و استعاره‌های نبوغ‌آسا، امور مختلف (از زهد ریاکارانه گرفته تا بی‌ثباتی جهان) را به سخره می‌گیرد و از این طریق، مرهمی بر زخم‌های دوران می‌گذارد. صحبت‌های شمس لنگرودی، دعوت دوباره‌ای است برای تعمق در لایه‌های پنهان طنز و رندی در دیوان خواجه شیراز که او را به گوهر بی‌همتای ادبیات فارسی تبدیل کرده است.