کد خبر: 4134
دوشنبه 3 اردیبهشت 1403 - 12:27
دوشنبه 3 اردیبهشت 1403 - 12:27

بیوگرافی و زندگینامۀ استاد ژاله آموزگار پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی

بیوگرافی و زندگینامۀ استاد ژاله آموزگار پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی

سوفیانیوز: ژاله آموزگار یگانه پژوهشگر ایرانی فرهنگ و زبان‌های باستانی است. او دکتری زبان‌های باستانی (به‌طور دقیق‌تر، زبان‌های ایرانی و ادبیات مزدیسنی) از دانشگاه سوربن دارد و بیش از 30 سال در دانشگاه تهران تدریس کرده‌ است.



خلاصه بیوگرافی


نام : ژاله

نام خانوادگی : آموزگار یگانه

تاریخ تولد : 12 آذر 1318

تحصیلات : دکتری زبان‌های باستانی دانشگاه سوربن

محل تولد: خوی

ملیت: ایرانی

پیشه: استاد دانشگاه تهران

همسر: اطاعاتی در دست نیست

فرزندان: اطلاعاتی در دست نیست

ژاله آموزگار

زندگی شخصی و خانواده


ژاله آموزگار در آذر سال 1318 ه.ش در خوی زاده شد. پدر تبریزی است و مادر تهرانی اما ژاله به‌سبب مأموریت شغلی پدر در خوی زاده شد؛کانون خانواده گرم و صمیمی بود. پدر و مادر تفاوتی میان ژاله و برادرش قائل نبودند و شرایط یکسانی را برای تحصیل و آموزش هر دو فراهم کردند.

بخشی از تحصیلات دبیرستانی‌اش در خوی و بخشی دیگر در تبریز سپری شد. پس از گرفتن دیپلم سال‌ ششم ادبی از دبیرستان «ایراندوخت» تبریز، وارد دانشکده ادبیات دانشگاه این شهر شد. در این‌مدت، مهمان خانه عمویش «حسین امید» از شاعران و دانشمندان آذربایجان بود. البته این هم‌نشینی و هم‌صحبتی با عمو، شخصیت عملی ژاله را شکل داد.

ژاله آموزگار

ژاله آموزگار

تحصیلات


در رشته ادبیات فارسی رتبه اول را کسب کرد و می‌توانست از بورسیه آن استفاده کند اما خانواده ژاله به او اجازه نمی‌دادند به‌تنهایی عازم خارج شود. به‌همین جهت در سال‌های 1338 ه.ش تا1342 ه.ش در مدارس تهران، نیشابور و کاشمر مشغول تدریس شد. پس از ازدواج، مقدمات سفر به فرانسه با همان بورسیه تحصیلی فراهم شد. در همان سال1342 ه.ش همراه همسر و دخترش به پاریس رفت و تحصیلاتش را در دانشگاه سوربن آغاز کرد.

پروفسور «پی‌یر دومِناش» خاورشناس فرانسوی و استاد ادیان باستان استاد آموزگار در سوربن بود که رساله دکتری‌اش تحت‌عنوان «ادبیات زردشتی به زبان فارسی» را با او گذراند. آموزگار خود را مدیون او می‌داند؛در سال 1348 ه.ش به کشور باز گشت. بعد از مدتی، از طرف وزارت آموزش و پرورش، ‌ فعالیتش را در «بنیاد فرهنگ» آغاز کرد.

آموزگار همواره پیشرفت و توفیق خود را در عرصه تحقیق مدیون همسرش می‌داند و می‌گوید: «او تأثیر بسیار مثبتى روى شخصیت و روند تحصیلاتم داشت. او از جمله مردهایى بود که حاضر بود شخصیت زن را بپذیرد و به زن بسیار بها می‌داد. چراکه در دوره‌های قبل، در ایران براى اکثر مردها بسیار مشکل بود تا بپذیرند زن‌هایشان پیشرفت کنند و مراتب عالى تحصیلات را طى نمایند. اما او برعکس باور جمعى اجتماع، به من بسیار عرصه می‌داد تا از لحظه‌لحظه زندگی‌ ام استفاده بهینه نمایم. »همسر آموزگار استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران بوده و هر دو نفر باهم در فرانسه مدرک دکتری گرفتند.

ژاله آموزگار

ژاله آموزگار

ژاله آموزگار

زندگی اجتماعی


ژاله آموزگار پس از آشنایی با تفضلی از پژوهشگران بنیاد، کار بر روی دینکرد را به‌طور جدی آغاز کرد و تصمیم گرفت دامنه مطالعاتش را به حوزه‌ اساطیر و زبان‌های باستانی منحصر کند. از سال 1349 ه.ش به‌عنوان استاد، کارش را در دانشگاه تهران شروع می‌کند و همچنان نیز به تحقیقاتش بر روی متون پهلوی ادامه می‌دهد.

ماهیار نوابی استاد زبان‌های باستانی در دانشگاه تبریز، منوچهر مرتضوی، احمدعلی رجائی بخارایی، روشن‌ضمیر، خیام‌پور، قاضی طباطبایی، محمدجواد مشکور، ادیب طوسی و احمد طباطبایی، اساتید آموزگار در دانشگاه تبریز بودند. علاوه بر دومناش، اُوبَن، لازار، امیل بنونیست از ایران‌شناسان برجسته دنیا و. . . از جمله اساتید او در دانشگاه سوربن بودند.

طی دهه های چهل و پنجاه شمسی نمی‌توان کتاب درخور و روشمندی درباره مطالعات ایرانی به‌ویژه در حوزه ادبیات پهلوی یافت. آثار و نوشته‌هایی دکتر آموزگار که برخی با همکاری دکتر تفضلی نوشته شده است، کمک فراوانی به شناخت هرچه‌ بیشتر متون باستانی ایران کرده است. کتاب‌هایی چون زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن و شناخت اساطیر ایران از آن دست کتاب‌هاست که به صورت روشمند و با زبانی ساده و قابل فهم نوشته شده و نیز نیز به‌عنوان مرجع و منبع موثق و مورد استناد بسیاری از محققان و پژوهشگران در این عرصه ‌قرار دارد و به‌عنوان کتاب درسی در دانشگاه‌های داخلی و خارجی تدریس می‌شود.

فعالیت‌ها

  • پژوهشگر بنیاد فرهنگ ایران از 1347 تا 1349 ه.ش .

  • استادیار گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران از 1349 تا 1362 ه.ش .

  • دانشیار گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران از 1362 تا 1373 ه.ش .

  • استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران از 1373 تا 1385 ه.ش .

  • استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه آزاد.

  • بازنشسته دانشگاه تهران با رتبه 29 استادی 1385 ه.ش .

  • استاد گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشکده زبان دانشگاه آزاد تهران واحد علوم تحقیقات.

عضویت در انجمن‌ها

  • عضویت شورای عالی علمی مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.

  • عضو وابسته فرهنگستان زبان ایران، 1368 ه.ش .

  • عضو گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان ایران، 1387 ه.ش .

  • عضویت هیأت آئین کتاب و جوایز بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.

  • عضو گروه انتخاب کتاب.

  • عضو هیات علمی جایزه پروین اعتصامی.

  • Ehsan Yarshater Book Prize for Ancient Iranian Studies

آثار

خانم دکتر آموزگار بیش از 13 کتاب، 57 مقاله علمی، پژوهشی و ترویجی به زبان فارسی، 7 مقاله به زبان انگلیسی، 29 سخنرانی در دانشگاه‌ها و مجامع علمی و بین‌المللی و عضویت در هیأت تحریریه 8 نشریه داخلی را نیز در فعالیت‌های پژوهشی خود دارد.

1. ایران باستان، ماریان موله، ترجمه: ژاله آموزگار، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، 1363؛ چاپ ششم 1386، انتشارات توس.
2. نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایرانیان، نوشته آرتور کریستن‌سن، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، احمد تفضلی، جلد اول، چاپ اول، 1369؛ جلد دوم، 1367، نشر نو، برنده لوح تقدیر و جایزه «کتاب سالِ» برگزیده دانشگاه‌های کشور (1370 ه.ش ) (چاپ دوم دو جلد باهم)؛ چاپ سوم، نشر چشمه، 1383؛ چاپ چهارم 1386.
3. شناخت اساطیر ایران، نوشته جان هینلز، ترجمه ژاله آموزگار، احمد تفضلی، چاپ اول، 1368، نشر چشمه، نشرآویشن؛ چاپ دهم، نشر چشمه ، 1385.
4. اسطوره زندگی زردشت، تألیف: ژاله آموزگار با همکاری احمد تفضلی، چاپ اول (هفت + 154ص)، 1270، نشر چشمه، نشر آویشن؛ چاپ پنجم، 1382؛ ششم 1384؛ هفتم 1385.
5. اداویراف نامه (ارداویرازنامه): حرف‌نویسی، آوانویسی، ترجمه متن پهلوی، واژه‌نامه، فیلیپ ژینیو، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، چاپ اول (95 + 172ص)، 1372؛ نشر معین، انجمن ایران‌شناسی فرانسه؛ چاپ دوم با افزوده‌ها 1382؛ چاپ سوم 1386.
6. زبان پهلوی، ادبیات و دستور آن، تألیف ژاله آموزگار، احمد تفضلی، چاپ اول (نه + 152ص)، 1372، نشر معین؛ چاپ چهارم 1382.
7. تاریخ اساطیری ایران، تألیف: ژاله آموزگار، چاپ اول (شش + 97 ص)، 1374، انتشارات سمت؛ چاپ ششم 1383. / چاپ دهم 1387.
8. کتاب پنجم دینکرد، انتشارات معین، 1386.
9. زبان، فرهنگ، اسطوره: مجموعه مقالات، انتشارات معین، 1386.
10. نظارت و کوشش در چاپ کتاب تاریخ ادبیات پیش از اسلام، دکتر احمد تفضلی، نشر سخن 1376.
11. تجدیدنظر و تجدیدچاپ کتاب مینوی خرد، احمد تفضلی، 1379.
12. نظارت در ترجمه کتاب کتیبه‌های هخامنشی، نوشته پیر لوکوک، 1382 و تجدیدنظر مجدد 1386.
13. تاریخ اساطیری ایران در مجموعه «ایران»، دایرهالمعارف بزرگ اسلامی.

و تعداد زیادی از مقالات فارسی و انگلیسی از جمله آثار دکتر ژاله آموزگار است.

جوایز و افتخارات

  • جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی 1369 ه.ش.

  • جایزه کتاب برگزیده سال دانشگاه‌های کشور 1368 و 1369 ه.ش.

  • تقدیرنامه رئیس بنیاد ایران‌شناسی 1381 ه.ش.

  • بزرگداشت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی 1382 ه.ش.

  • تقدیرنامه دانشگاه تهران 1382 ه.ش.

  • تقدیرنامه احمد مسجدجامعی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 1383 ه.ش.

  • جایزه کتاب فصل سال 1368 ه.ش برای کتاب دینکرد پنجم.

  • تیرماه 1395 ه.ش نیز جایزه نشانِ عالی دولت فرانسه یا (لژیون دونور) در سفارت فرانسه و توسط سفیر کبیر این کشور به ژاله آموزگار اهدا شد.

  • آموزگار در دی ‌1395 ه.ش به‌پاس یک عمر کوشندگی علمی و فرهنگی و خدمت به بازشناسی آثار و نوشته‌های بازمانده از ایرانِ کهن، جایزه سرو

  • ایرانی را از سوی انجمن ایران‌شناسی دانشگاه تهران دریافت کرد.

  • Lifetime Achievement Award studies

  • The International Society for Iranian Studies