جعبه کمک‌های اولیه حقوقی سوفیانیوز؛ قسمت بیست و پنجم | «موارد سلب حضانت از پدر» در حقوق ایران

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز، سلب حضانت فرزند از پدر به معنای گرفتن حق نگهداری و تربیت کودک از اوست. این امر معمولاً در شرایطی اتفاق می‌افتد که پدر نتواند نیازهای اساسی کودک را تأمین کند یا به دلایل اخلاقی و رفتاری صلاحیت لازم را نداشته باشد. دادگاه با بررسی شرایط و با در نظر گرفتن مصلحت کودک، تصمیم به سلب حضانت می‌گیرد.

انواع حضانت فرزند

انواع حضانت فرزند به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. حضانت قانونی

شامل حقوق و مسئولیت‌های قانونی برای نگهداری و تربیت کودک میباشد که مسئولیت‌های آن تصمیم‌گیری در مورد امور روزانه، بهداشت و آموزش و است.

2. حضانت فیزیکی

به معنای زندگی کردن کودک با یکی از والدین یا سرپرستان است و مسئولیت‌های آن تأمین نیازهای روزانه، مراقبت و تربیت میباشد.

هر یک از این انواع می‌تواند به صورت مشترک یا منحصر به فرد به یکی از والدین یا سرپرستان سپرده شود. دادگاه بر اساس مصلحت کودک، نوع و میزان حضانت را تعیین می‌کند.

موارد سلب حضانت فرزند از پدر

• ناتوانی مالی یا عدم تأمین نیازهای کودک

• سوءرفتار یا خشونت

• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل

• عدم ثبات روانی

شرایط سلب حضانت فرزند از پدر به دلیل اعتیاد

سلب حضانت از پدر به دلیل اعتیاد ممکن است تحت شرایط زیر انجام شود:

• اثبات اعتیاد: ارائه مدارک و شواهد معتبر مبنی بر اعتیاد پدر به مواد مخدر یا الکل.

• تأثیر منفی بر کودک: نشان دادن اینکه اعتیاد پدر بر سلامت جسمی و روحی کودک تأثیر منفی دارد.

• بی‌توجهی به نیازهای کودک: ناتوانی در تأمین نیازهای اساسی و حیاتی کودک به دلیل اعتیاد.

• محیط نامناسب زندگی: فراهم نبودن محیط امن و مناسب برای رشد و تربیت کودک.

شرایط سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی

بر اساس ماده 1173 قانون مدنی، سلب حضانت از پدر به علت بیماری های روانی مورد پیش بینی قرار گرفته است ؛ با این حال لغو حضانت از پدر به علت ابتلای به بیماری های روانی منوط به وجود شرایطی است که در عمل برای سلب حضانت از وی مورد توجه دادگاه قرار می گیرد . لذا از جمله شرایط سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

اولا؛ سلب حضانت از پدر به علت بیماری های روانی صرفا در شرایطی امکان پذیر است که ابتلای مرد به بیماری های روانی مذکور ، به تایید پزشکی قانونی به عنوان کارشناس رسیده باشد ؛ لذا اگر مدارک کافی جهت ابتلای مرد به بیماری روانی موجود نباشد ، نمی توان حضانت پدر بر فرزند را لغو نمود.

ثانیا؛ ابتلای مرد به بیماری های روانی در صورتی موجب سلب حضانت فرزند از وی می شود که بیماری روانی مذکور به درجه ای بوده باشد که مصلحت طفل را به خطر اندازد ؛ به عنوان مثال جنون پدر سبب از بین رفتن صلاحیت وی برای حضانت فرزند می شود و به همین دلیل ، ادامه حضانت فرزند توسط وی ، کودک را دچار مخاطرات جسمانی و روحی فراوانی می سازد و به همین دلیل ، می توان حضانت پدر را لغو نمود . در صورتی که شرایط سلب حضانت از پدر به دلیل بیماری روانی موجود بود ، می توان به دادگاه خانواده مراجعه نمود و دادخواست سلب حضانت از پدر به علت بیماری روانی را به دادگاه ارائه داد و دادگاه نیز در صورت احراز شرایط مذکور ، حکم به لغو حضانت پدر صادر خواهد کرد و تصمیم مقتضی در خصوص مسئله حضانت فرزند را اتخاذ خواهد نمود.

نحوه لغو سلب حضانت از پدر چگونه است؟

لغو حضانت از پدر معمولاً از طریق مراحل قانونی زیر انجام می‌شود:

• جمع‌آوری مدارک: ارائه شواهد و مدارک معتبر مبنی بر عدم صلاحیت پدر (مانند سوءرفتار، اعتیاد، ناتوانی مالی).

• ثبت دادخواست: ارائه دادخواست به دادگاه خانواده برای بررسی وضعیت حضانت.

• بررسی دادگاه: دادگاه شرایط و مدارک ارائه‌شده را بررسی کرده و ممکن است تحقیقات لازم را انجام دهد.

• صدور حکم: اگر دادگاه به این نتیجه برسد که حضانت پدر به نفع کودک نیست، حکم لغو حضانت صادر می‌شود.

• حق اعتراض: پدر می‌تواند به حکم دادگاه اعتراض کند و درخواست تجدید نظر دهد.

مدارک مورد نیاز برای سلب حضانت از پدر

برای سلب حضانت از پدر، معمولاً مدارک زیر مورد نیاز است:

مدارک شناسایی: شناسنامه و کارت ملی والدین و کودک.

مدارک اثبات سوءرفتار: گزارش‌های پزشکی، شهادت شهود یا گزارش‌های پلیس.

مدارک مالی: اسناد مربوط به وضعیت مالی و توانایی یا ناتوانی پدر در تأمین نیازهای کودک.

گزارش‌های روانشناسی: در صورت وجود مشکلات روانی یا اعتیاد.

مدارک مربوط به شرایط زندگی: مدارکی که نشان‌دهنده محیط نامناسب زندگی کودک است.

سلب حضانت از پدر فرآیندی حساس و پیچیده است که بر اساس مصلحت کودک انجام می‌شود. این تصمیم تنها زمانی اتخاذ می‌شود که شواهد کافی مبنی بر عدم صلاحیت پدر برای نگهداری و تربیت کودک وجود داشته باشد. در چنین مواردی، دادگاه تلاش می‌کند تا بهترین تصمیم را برای رفاه و امنیت کودک بگیرد.