جعبه کمک‌های اولیه حقوقی سوفیانیوز؛ قسمت بیست و یکم | «قوانین مربوط به پیگیری کلاهبرداری اینترنتی» در حقوق ایران

به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز، کلاهبرداری اینترنتی از حساب بانکی یکی از حملات متداول در دنیای مجازی است که در آن افراد یا گروه‌ های کلاهبردار با تلاش برای دسترسی غیر قانونی به اطلاعات حساب بانکی افراد، سعی در سرقت پول از حساب‌ های بانکی آنها دارند. این اقدامات می‌ توانند از طریق ایمیل‌ های فیشینگ، نرم‌افزار های مخرب، وب‌ سایت‌ های جعلی، یا دیگر روش‌ های کامپیوتری صورت گیرد.

برای جلوگیری از کلاهبرداری اینترنتی، مهم است که افراد برای محافظت از اطلاعات شخصی و مالی خود اقدامات امنیتی مناسبی انجام دهند. این اقدامات شامل استفاده از رمز عبور قوی، عدم اشتراک گذاری اطلاعات حساس در ایمیل‌ ها یا پیام‌ های ناشناس، اطلاعیه‌ های مرتبط با امانت دیجیتال و امنیت اینترنت را مطالعه و رعایت کنند، و همچنین مراقبت از اطلاعات مالی خود در تراکنش‌ های آنلاین و فروشگاه‌ های اینترنتی باشد. همچنین گزارش هر نوع تقلب یا فعالیت مشکوک به مراجع امنیتی مربوطه مفید است تا اقدامات قانونی برای متخلفان انجام شود.

کلاهبرداری اینترنتی از حساب بانکی یکی از روش‌ های تقلبی می باشد که افراد دزد از طریق اینترنت تلاش می‌ کنند به اطلاعات حساب بانکی افراد دسترسی پیدا کنند و سپس از آنها برای اهداف تقلبی استفاده کنند. این اقدامات ممکن است شامل ترفیع‌ های ناخواسته، فریب‌ های ایمیلی یا پیام‌ های متقلب، و یا سایت‌ های جعلی باشد که طراح آنها تلاش می‌ کند اطلاعات حساب بانکی افراد را جمع آوری کند.

کلاهبرداری رایانه ای و کلاهبرداری سنتی

امروزه با گسترش اینترنت و رونق گرفتن فضای مجازی، کلاهبرداری های رایانه ای و اینترنتی در دسته بیشترین جرایم کلاهبرداری قرار گرفته اند. کلاهبرداری رایانه‌ ای اغلب با استفاده از فناوری‌ های دیجیتال و اینترنت انجام می‌ شود.

این نوع کلاهبرداری شامل اقداماتی مانند ارسال ایمیل‌ های تقلبی، ساخت وب‌ سایت‌ های جعلی، سرقت اطلاعات حساب بانکی و کردیت کارت، و همچنین حملات نرم‌افزاری مخرب به سیستم‌ های رایانه‌ ای می‌ شود. در این نوع کلاهبرداری، فرد یا گروه کلاهبردار از تکنیک‌ های تقنینی و فنی استفاده می‌ کنند تا به اطلاعات حساس دسترسی پیدا کنند یا افراد را به انجام اقدامات نادرست ترغیب کنند.

کلاهبرداری سنتی به طریق‌ های قدیمی‌ تر و غیر رقمی انجام می‌ شود. این ممکن است شامل سرقت فیزیکی، تقلب تلفنی، یا ترفند های اجتماعی باشد. برای مثال، کسی ممکن است با تزئین به عنوان کارمند یک شرکت یا نهاد دولتی، اطلاعات شخصی را از افراد استخراج کند یا از آنان پول به نام پروژه‌ های خیریه تقاضا کند، اما پس از آن از آن‌ ها دور برود.

در هر دو نوع کلاهبرداری، هدف اصلی فرد یا گروه کلاهبردار به دست آوردن منافع مالی یا اطلاعاتی از افراد دیگر است، اما ابزارها و تکنیک‌ های مورد استفاده در هر نوع متفاوت است. همچنین، در دنیای مدرن، کلاهبرداری رایانه‌ ای به دلیل پیچیدگی فنی و دسترسی آسانتر به افراد در سراسر جهان بیشتر مشاهده می‌ شود.

عنصر قانونی جرم برداشت اینترنتی پول از حساب دیگران چیست؟

بر اساس اصل قانونی بودن جرم و مجازات یک عمل تنها در صورتی مجرمانه است و مرتکب به آن باید مجازات شود که آن در قانون به عنوان جرم تلقی شده باشد و برای آن مجازات پیش بینی شده باشد به قانونی که آن عمل را جرم پیش بینی نموده و مجازات آن را مشخص کرده عنصر قانونی جرم می گویند.

عنصر قانونی جرم برداشت اینترنتی پول از حساب دیگران و کلاهبرداری کارت به کارت در ماده 13 قانون جرایم رایانه ای مشخص شده که عبارت است از «هر کس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مـال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا یکصد میلیون (100.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

بنابراین مجازات کلاهبرداری اینترنتی یا جرم برداشت اینترنتی پول از حساب دیگران این است که مرتکب به حبس از یک تا پنج سال یا جریمه نقدی از از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا یکصد میلیون (100.000.000) ریال محکوم خواهد شد. وجود ” یا ” بین مجازات حبس و جریمه نقدی یعنی قاضی می تواند بین هر یک از این مجازات ها یکی را انتخاب کند و با توجه به نوع و شدت جرم قاضی می تواند هر دوی آنها را هم اعمال نماید.

مراحل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

حتما در ابتدا باید شکایت جرم کلابرداری رایانه‌ای را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام دهید. بعد از ثبت و تایید شکایت از طریق دفاتر خدمات قضایی، فرآیند به این صورت ادامه پیدا می‌کند:

• پرونده به دادسرای جرایم رایانه‌ای ارسال می‌شود و دادیار یا بازپرس شعبه تحقیقات مقدمات و اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

• پرونده از دادسرا به پلیس فتا ارجاع داده می‌شود (در صورت صلاحدید) تا تحقیقات ادامه پیدا کند و در صورتی که نیاز باشد قربانی یا وکیل او برای حضور در پلیس فتا دعوت می‌شود.

• سپس با مستندسازی و تکمیل تحقیقات پلیس فتا، پرونده به دادسرای جرایم رایانه‌ای اعاده می شود.

• دادسرا در صورتی که نیاز باشد برای حضور طرفین (کلاهبردار و مالباخته) ابلاغیه صادر و ارسال می‌کند.

• در صورت صلاحدید دادیار یا بازپرس با صدور کیفرخواست پرونده به دادگاه صالح جرایم رایانه‌ای ارسال می‌شود تا رای صادر گردد.

در نهایت از جمله کلاهبرداری‌های اینترنتی که پلیس فتا آن را پیگیری می‌کند می‌توان به هک، نفوذ، جعل و سرقت اینترنتی، جرایم سازمان‌یافته و بزرگ از طریق اینترنت و به طور کلی، کلیه کلاهبرداری‌های صورت‌گرفته در فضای سایبری ایران اشاره کرد.