آیا سیاره فیلم «آواتار» واقعی است؟ کشف خیره‌کننده جیمز وب فقط در 4 سال نوری از زمین!
سوفیانیوز: این سیاره گازی احتمالی، که تنها در فاصله 4 سال نوری از ما قرار دارد، به دور نزدیک‌ترین ستاره خورشید-مانند به منظومه شمسی، یعنی آلفا قنطورس A، می‌چرخد و می‌تواند درک ما از شکل‌گیری سیارات را به چالش بکشد.
به گزارش سرویس علم و فناوری پایگاه خبری سوفیانیوز؛ خترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) شواهد قدرتمندی از وجود یک سیاره فراخورشیدی جدید پیدا کرده‌اند که به دور ستاره Alpha Centauri A، نزدیک‌ترین ستاره شبیه به خورشید به زمین، در حال گردش است. این سیستم ستاره‌ای سه‌گانه تنها چهار سال نوری با ما فاصله دارد و کشف جدید، آن را به یک هدف جذاب برای مطالعات آینده تبدیل می‌کند.
یک کشف درخشان در سایه ستاره
تیم تحقیقاتی با بهره‌گیری از ابزار فروسرخ میانی جیمز وب (MIRI) و یک «تاج‌نگار» (coronagraph) ویژه، موفق شدند نور خیره‌کننده ستاره Alpha Centauri A را مسدود کنند. این تکنیک به آن‌ها اجازه داد تا اجرامی بسیار کم‌نورتر در اطراف ستاره را مشاهده کنند. نتیجه، رصد یک جرم کاندیدا بود که حدود 10,000 بار کم‌نورتر از ستاره میزبانش است و به نظر می‌رسد یک سیاره در حال گردش باشد.
نکته جالب اینجاست که این سیاره احتمالی در «کمربند حیات» (habitable zone) ستاره خود قرار دارد؛ یعنی فاصله‌ای که در آن امکان وجود آب مایع روی سطح یک سیاره سنگی وجود دارد. با این حال، از آنجایی که این جرم یک غول گازی است، نمی‌تواند به شکلی که ما می‌شناسیم از حیات پشتیبانی کند. با این وجود، این کشف بسیار هیجان‌انگیز است.
از «آواتار» تا واقعیت علمی
این خبر بلافاصله توجه طرفداران داستان‌های علمی-تخیلی را به خود جلب کرده است، زیرا در مجموعه فیلم‌های معروف «آواتار»، قمر خیالی «پاندورا» به دور یک غول گازی می‌چرخد که آن هم در مدار ستاره Alpha Centauri A قرار دارد.
اما جذابیت این کشف در دنیای علم بسیار عمیق‌تر است. اگر وجود این سیاره تأیید شود، با قرار گرفتن در فاصله تنها دو واحد نجومی (دو برابر فاصله زمین تا خورشید) از ستاره‌اش، به نزدیک‌ترین سیاره فراخورشیدی به ستاره میزبانش تبدیل می‌شود که تا به حال مستقیماً از آن تصویربرداری شده است. همچنین، این نخستین سیاره‌ای خواهد بود که در اطراف یک ستاره کاملاً مشابه خورشید ما از نظر سن و دما تصویربرداری شده است.
چارلز بیچمن، مدیر اجرایی مؤسسه علوم سیارات فراخورشیدی ناسا در کلتک، می‌گوید: «با توجه به نزدیکی این سیستم به ما، هر سیاره‌ای که در آنجا پیدا شود بهترین فرصت ما برای جمع‌آوری داده درباره منظومه‌های سیاره‌ای دیگر خواهد بود.»
راهی طولانی تا تأیید نهایی
البته هنوز راه درازی تا تأیید قطعی این سیاره باقی مانده است. مشاهدات بعدی جیمز وب موفق به رصد مجدد این جرم نشدند، هرچند شبیه‌سازی‌های کامپیوتری نشان می‌دهند که سیاره ممکن است در آن زمان بیش از حد به ستاره‌اش نزدیک بوده و در درخشش آن پنهان شده باشد.
منظومه آلفا قنطورس پیش از این میزبان دو سیاره فراخورشیدی تأیید شده است که هر دو به دور ستاره کوتوله سرخ آن، یعنی پروکسیما قنطورس، می‌چرخند.
تیم تحقیقاتی امیدوار است که مشاهدات بیشتر توسط جیمز وب و همچنین تلسکوپ فضایی آینده‌نگر «نانسی گریس رومن» که قرار است در ماه مه 2027 پرتاب شود، بتواند شواهد لازم برای اثبات وجود این غول گازی را فراهم کند.
به گفته آنیکت سنگی، یکی از پژوهشگران اصلی این تحقیق، «صرف وجود چنین سیاره‌ای در یک سیستم ستاره‌ای دوگانه با فاصله کم، درک ما را از چگونگی شکل‌گیری، بقا و تکامل سیارات در محیط‌های پرآشوب به چالش می‌کشد.» نتایج این پژوهش در دو مقاله برای انتشار در ژورنال معتبر The Astrophysical Journal Letters پذیرفته شده است.
برای مشاهده سایر اخبار حوزه علم و فناوری اینجا کلیک کنید.